|
عنوان
|
بازتاب و کاربرد مضامین شعری در منابع تاریخ دوره صفویه
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
ازبک صفویه عثمانی متون تاریخی نثر نظم
|
|
چکیده
|
حکومت صفویه در تاریخ ایران بعد از اسلام به‌سبب ایجاد وحدت سیاسی در قلمرو جغرافیایی ایران و تکیه بر مذهب شیعه از نظر سیاسی و مذهبی جایگاه ویژه‌ای دارد. این دو شاخص از نتایج برخورد شاهان صفوی با عناصر نافرمان داخلی و دشمنان ناهمگون خارجی بود. منابع تاریخی عصر صفوی، بازتاب‌دهندۀ این برخوردها و جنگ‌هاست؛ اما از آنجا که رویدادهای کوچک و بزرگ آن از صافی شخصیت مورخانی عبور کرده که ذهنی تاریخی و قلبی ادبی داشته‌اند، بیشتر این منابع آیینه‌ای نیستند که واقعیت را همان‌گونه که هست، منعکس کرده باشند. به‌سخنی دیگر، به‌سبب اینکه «چه گفتن» و «چگونه گفتن» برای بیشتر مورخان این عصر به‌یک میزان اهمیت داشته است؛ حاصل این فرایند، تولید متونی است که به‌لحاظ محتوا، تاریخی و از حیث شکل یا فرم ادبی هستند. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیل داده‌های بخشی از منابع این دوره، درصدد پاسخ‌گوئی به این پرسش است که چگونه تاریخ و شعر در تلفیق با یکدیگر انتقال‌دهنده روایت‌های تاریخی شده‌اند؟ نتایج پژوهش نشان داده است که کاربرد وسیع شعر در متون تاریخی این دوره به‌دلایلی چون جذابیت و اثرگذاری بیشتر، پیروی از میراث سنت تاریخ‌نویسی عصر مغول و پیش از آن، به‌ویژه به‌شیوه تحصیل مورخان این دوره برمی‌گردد که نخست با سنت‌های ادبی آشنا شده و سپس به تألیف منابع تاریخی روی آورده‌اند.
|
|
پژوهشگران
|
محمد حسن بیگی (نفر سوم)، زهرا رجبی (نفر دوم)، عبداله متولی (نفر اول)
|