|
عنوان
|
سبک شناسی لایه ای سوره مبارکه «نبأ» (لایه نحوی، آوایی، واژگانی)
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
سبک شناسی لایه ای؛ جهان بینی؛ قرآن کریم؛ سورۀ «نبأ»
|
|
چکیده
|
سبک شناسی لایه ای، روشی نوین در مطالعۀ مشخّصه های سبکی یک اثر است که با طرح لایه ها و مؤلّفه های مناسب متن به بررسی عملی و عینیِ سبک متون مختلف می پردازد. با تحلیل متن در پنج لایۀ آوایی، واژگانی، نحوی، معنی شناختی و بلاغی، مشخّصه های برجستۀ سبک و نقش و ارزش آنها در هر لایه مشخّص شده و کشف و تفسیرِ پیوند مشخّصه های صوری متن با محتوای آن آسان تر می گردد و هدف نهایی که کشف جهان بینی حاکم بر متن است، حاصل می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ویژگی های بارز سبکی سورۀ «نبأ» در سه لایۀ نحوی، آوایی و واژگانی پرداخته است تا چگونگی بازتاب اندیشۀ آخرت گرایی حاکم بر آن، با به کارگیری متغیّرهای مناسب هر لایه نشان داده شود. این پژوهش در پی پاسخ به دو سوال ذیل می باشد: 1- هرکدام از متغیّرهای موجود در لایه های سه گانه چگونه با موضوع اصلی سوره که پیرامون معاد است، ارتباط برقرار می کند؟ 2- کدام لایه نقش برجسته ای در ملموس نمودن مضمون اصلی سوره یعنی معاد دارد؟ در این مقاله، برای بررسی لایۀ نحوی، سه متغیّر طول جمله، وجهیّت و صدای دستوری؛ در لایۀ آوایی، ریتم و دلالت آواها و در لایۀ واژگانی رمزگان انتخاب شد. برآیند تحقیق حاکی از آن است که کوتاهی آیات با توجّه به موضوع اصلی سوره که پیرامون قیامت است، اندیشۀ کوتاهی عمر و لزوم آمادگی برای زندگی اخروی را به انسان ها گوشزد می کند. غلبۀ وجه معرفتی- اخباری، اطمینان و قطعیّت کلام خداوند را در مورد وقوع قیامت نشان می دهد و غلبۀ صدای دستوری منفعل، نشانگر حالت انفعالی جهان و آدمی است که با پیچیده شدن طومار هستی به سوی سرنوشت محتوم خویش حرکت می کند؛ سرنوشت شوم بدکاران و فرجام نیک پرهیزگاران. ریتم تند و کوبنده و استفادۀ بالا از آواهای مجهور و شدید که چونان فریادها و ضربه های بی امان بر حسّ آدمی فرود می آید، او را به اندیشه و تدبّر در هستی فرا می خواند و این که در پسِ چنین تدبیر متقن و دقیقی، حتماً قیامتی و حسابی و بهشتی و دوزخی هست و حضور رمزگانی همچون «النبأ العظیم»، «یوم الفصل»، «نفخ الصور»، «جهنّم»، «حمیم»، «طاغین»، «غسّاق»، «جزاء»، «عذاب»، «متّقین»، «مفازاً»، «ذلک الیوم» و «عذاباً قریباً» اندیشۀ مزبور را تقویت می کند. در ضمن از بین لایه های مذکور، لایۀ نحوی به دلیل ظرفیّت بالایی که در ایجاد معانی مختلف دارد، بیشترین نقش را در راستای
|
|
پژوهشگران
|
محمود شهبازی (نفر چهارم)، ابراهیم اناری بزچلوئی (نفر سوم)، قاسم مختاری (نفر دوم)، مهرانگیز خدابخش نژاد (نفر اول)
|