1403/08/24

سیده زهرا موسوی (مرحوم)

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و زبان های خارجی
نشانی: دانشگاه اراک، گروه زبان و ادبیات فارسی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
فضا و مولفه های سازنده ی آن در شعر انقلاب اسلامی ( با تأکید بر شعر طاهره صفارزاده، سید حسن حسینی، قیصر امین پور، سیدعلی موسوی گرمارودی و مهرداد اوستا)
نوع پژوهش
پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها
فضا سازی
سال 1393
پژوهشگران محسن ذوالفقاری(استاد راهنما)، جلیل مشیدی(استاد راهنما)، امین رحیمی (بازنشسته)(استاد مشاور)، سیده زهرا موسوی (مرحوم)(استاد مشاور)

چکیده

در آفرینش و تأثیرگذاری شعر علاوه بر استعداد، عوامل دیگری نیز موثرند که فضاسازی از آن جمله است. این عنصر همان حس غالبی است که شاعر بر اثر خود مسلط می نماید و با خواندن بخشی یا همه ی آن اثر احساس می شود. در برخی از دوره های شعر فارسی دگرگونی هایی در فضاهای شعری ایجاد شده و از دیگر دوره ها متفاوت شده اند؛ شعر انقلاب چنین ویژگی هایی دارد؛ گرایش های انقلابی و نگاه متفاوت شاعران، فضاهایی متفاوت با گذشته به وجود آورده و بررسی آنها می تواند ما را در شناخت بهتر شعر انقلاب یاری نماید. پژوهش حاضر در سه فصل به تحلیل این موضوع می پردازد: فصل اول به ذکر کلیاتی درخصوص تعریف و ارکان شعر، فضاسازی و اهمیتش در شعر، شعر انقلاب و فضاهای آن و مولفه های فضاساز آن مثل: عاطفه، واژگان، تصویر، تصویر مرکزی، توصیف، صفت، لحن، روحیات شاعر، تلمیحات، سادگی و بی پیرایگی، شگردهای شاعرانه، روایت، حرکت، گفتگو، مقدمه چینی و حسن ختام مناسب، اطناب و... اختصاص یافته است. فصل دوم به بررسی زندگی و شعر 5 شاعر انقلاب(صفارزاده، امین پور، حسینی، موسوی گرمارودی و اوستا) می پردازد و با تحلیل مجموعه های بعد از انقلاب آنها، فضاهای شاعرانه و عناصر سازنده ی فضاهای شعری شان را بررسی می نماید. و در فصل سوم، ضمن جمع بندی فضاها و عناصر سازنده ی آنها در شعر این نمایندگان شعر انقلاب، گزارشی کوتاه از فضاهای شعری و بن مایه ها، مضامین، مولفه های فضاساز و به طور کلی فضا و مولفه های شعر انقلاب اسلامی ایران ارائه شده است. بر این اساس، فضاهای عمده شعر انقلاب به ترتیب بسامد عبارتند از: مذهبی و دینی، حماسی آمیخته با عرفان، رمانتیک و احساسی، انتقادی و اعتراضی و تلخ و سنگین؛ و فضاهایی چون امید و انتظار، فلسفی، شاد و صمیمی، کودکانه، طنز و استهزا، انتزاعی و تخیلی، نفرت انگیز، حیرت و تردید و... نیز با میزان متغیر در دفاتر شعری این شاعران وجود دارند و هر شاعری به تناسب اندیشه، قدرت شاعری و بن مایه های ذهنی از آنها بهره گرفته است. از مهم ترین ابزارهای فضاساز در شعر آنها نیز تناسب دایره ی واژگان با محتوای شعر، تلمیح و تصویرسازی با نمادهای دینی، بهره گیری از زبان فاخر و واژگان حماسی، رعایت وزن و موسیقی کلام، لحن، روایت، توصیف، تصویرسازی و... بیش از همه ی مولفه ها مورد استفاده بوده اند.