1403/09/02
شهلا پایمزد

شهلا پایمزد

مرتبه علمی: استادیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0002-9770-5132
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 56841682000
دانشکده: دانشکده کشاورزی و محیط زیست
نشانی: دانشگاه اراک، گروه علوم و مهندسی آب
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی رابطه ی خشکسالی هیدرولوژیکی در واکنش به خشکسالی هواشناسی و اثرات مخزن (منطقه مطالعاتی: حوضه ی آبریز رودخانه ی
نوع پژوهش
پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها
خشکسالی هیدرولوژیکی و هواشناسی، مخزن، اعلام زودهنگام، آستانه های شاخص خشکسالی
سال 1397
پژوهشگران مه نوش مقدسی(استاد راهنما)، شهلا پایمزد(استاد مشاور)، امیر حسین خلت آبادی فراهانی(استاد مشاور)، زهرا ساعدی(دانشجو)

چکیده

بررسی رابطه ی بین خشکسالی هواشناسی و خشکسالی هیدرولوژیکی تحت تأثیر مخازن برای اعلام زودهنگام خشکسالی هیدرولوژیکی امری بسیار مهم است. در این مطالعه، حوضه ی رودخانه زاینده رود در قسمت مرکزی ایران به عنوان منطقه مطالعاتی مورد استفاده قرار گرفته است که در آن ایستگاه هیدرومتری پل زمانخان تحت تأثیر مخزن سد زاینده رود قرار دارد و ایستگاه هیدرولوژی قلعه شاهرخ تحت تأثیر مخزن قرار ندارد. بر اساس داده های ماهانه ی بارش و جریان از سال 1360 تا 1389، سری های شاخص استاندارد بارش (SPI) و شاخص استاندارد جریان (SSI) (که به ترتیب نشان دهنده خشکسالی هواشناسی و خشکسالی هیدرولوژیکی هستند) هر یک با یک دوره زمانی 3 ماهه محاسبه شده است. تئوری ران برای شناسایی ویژگی های خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی، از جمله مدت زمان و مقدار خشکسالی استفاده می شود. رابطه ای که خشکسالی هیدرولوژیکی به خشکسالی هواشناسی واکنش نشان می دهد با استفاده از یک مدل تابع غیرخطی در ایستگاه قلعه شاهرخ و ایستگاه پل زمانخان که به ترتیب شرایط بدون مخزن و شرایط تحت تأثیر مخزن را نشان می دهد ایجاد می گردد. نتایج نشان می دهد که (1) یک رابطه غیرخطی روشن بین خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی هواشناسی وجود دارد و آستانه ای که در آن خشکسالی هیدرولوژیکی شروع به واکنش به خشکسالی هواشناسی می کند با توجه به مدل تابع غیرخطی بدست می آید. ؛ (2) فعالیت های عملیاتی مخزن سد زاینده رود به طور قابل توجهی مدت و مقدار خشکسالی هیدرولوژیکی در ایستگاه پل زمانخان را نسبت به شرایط بدون مخزن در ایستگاه قلعه شاهرخ، کاهش می دهد که به نوبه خود رابطه بین خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی هواشناسی را تغییر خواهد داد. (3) روند انتشار خشکسالی هواشناسی به خشکسالی هیدرولوژیکی به دلیل تغییر رابطه، کوتاه می گردد.