محمد حسین مرادی

پژوهش حاضر با هدف مطالعه پویش کل ژنوم (GWAS) بر اساس تجزیه و تحلیل غنی‌سازی مجموعه‌‌های ژنی برای شناسایی جایگاه‌‌های ژنومی مؤثر بر صفت سازگاری با شرایط دمایی محیط با استفاده از اطلاعات آرایه‌‌های ژنومی Ovine high-density 600K انجام شد. بدین منظور از اطلاعات ژنوتیپی 114 رأس گوسفندان بومی ایرانی شامل نژادهای کرمانی، سنجابی، لری‌بختیاری، قزل، قره‌گل، افشاری، شال و بلوچی استفاده گردید. ابتدا آنالیز پویش کل ژنومی برای صفات مورد مطالعه در برنامه PLINK (نسخه 9/1) انجام شد. سپس ژن‌هایی که در داخل و یا 50 کیلوباز بالا و پایین دست نشانگرهای معنی‌دار قرار داشتند، شناسایی گردید. در نهایت تفسیر مجموعه‌های ژنی با هدف شناسایی عملکرد بیولوژیکی ژن‌‌های نزدیک به مناطق انتخابی از طریق پایگاه‌‌های بیوانفورماتیکی مختلف انجام شد. نتایج آنالیز پویش ژنومی نشان داد که 2431 نشانگر SNP با صفات سازگاری با شرایط محیطی گرمسیری-سردسیری در گوسفندان بومی ایران در ارتباط می-باشند (P-value ≤ 0.05). با تجزیه و تحلیل غنی‌سازی مجموعه‌های ژنی، مسیرهای زیستی )و ژن‌های کاندیدای) مربوط به تنظیم دمای بدن و پاسخ دفاعی به عفونت‌های باکتریایی (DNAJB4، HSPA4L)، تنظیم پاسخ ایمنی به واسطه ایمونوگلوبولین‌ها (IL27A، LY96)، تنظیم فرآیند سیستم عضلانی (BMP2، THBS1 و MYH10) و تنظیم اندازه ساختار آناتومی (FGF2، ACTR3) شناسایی شدند. در مجموع مسیرهای شناسایی شده در تحقیق حاضر عملکرد‌های مهمی را در ارتباط با سیستم ایمنی، تنظیم دمای بدن، رشد و توسعه عضلات اسکلتی بر عهده داشتند که این نتایج می‌تواند دیدگاه جدیدی در رابطه با معماری ژنتیکی صفات سازگاری محیطی و رشد در برنامه‌های اصلاح‌نژادی گوسفند فراهم آورند.