محمد حسین مرادی

کاه گندم علیرغم ارزش غذایی پایین اما به دلیل دسترسی بالا و همچنین قیمت کمتر از منابع علوفه ای دیگر مصرف زیادی در پرواربندی بره دارد. روش های متفاوتی نظیر فرآوری شیمیایی کاه گندم صورت گرفته است که می تواند برای دامدار و دام همراه با عوارض باشد. از طرف دیگر یکی از روش های بهبود قابلیت هضم علوفه های کم کیفیت و افزایش عملکرد دام ها، توازن مناسب منابع نیتروژنی موجود در جیره است. به گونه ای که افزایش سطح پروتئین عبوری در جیره نشخوارکنندگان سبب بهبود کارایی مورد استفاده قرار گرفتن منابع علوفه ای کم کیفیت شده است. بنابراین در مطالعه حاضر تاثیر سه سطح متفاوت پروتئین غیر قابل تجزیه به پروتئین قابل تجزیه در شکمبه در جیره های حاوی سطح بالایی از کاه گندم (400 گرم در کیلوگرم) بر روی فراسنجه های تخمیر، قابلیت هضم مواد غذایی، متابولیت های خونی و مشتقات پورینی ادرار مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: تعداد سه راس بره نژاد فراهانی با فیستولای دائم شکمبه ای در قالب سه تیمار و طرح مربع لاتین 3 در 3 و با دوره های 21 روزه (14 روز برای سازش پذیری به جیره ها و 7 روز برای نمونه گیری) تحت آزمایش قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل سه تیمار بود که شامل؛ (1) نسبت پروتئین غیر قابل تجزیه به پروتئین قابل تجزیه با نسبت (30:70) معادل نسبت کم، (2) نسبت (35:65) معادل نسبت متوسط، و (3) نسبت (40:60) برابر نسبت بالا بود. با جایگزینی کنجاله سویای فرآوری شده به جای کنجاله سویای معمولی نسبت پروتئین غیر قابل تجزیه به پروتئین قابل تجزیه در شکمبه در جیره های آزمایشی متوازن شد. جیره پایه در آزمایش حاضر حاوی 400 گرم در هر کیلوگرم کاه گندم بود. در آزمایش حاضر الگوی تخمیر شکمبه-ای، قابلیت هضم مواد مغذی، سنتز پروتئین میکروبی از طریق مشتقات پورینی ادرار، متابولیت های خونی و فعالیت آنزیم های کبدی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش حاضر نشان داد که سطح پایین پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه (70: 30) سبب بهبود قابلیت هضم فیبر شد از طرفی سبب کاهش سنتز پروتئین میکروبی و افزایش دفع اوره از طریق ادرار شد و این فراسنجه ها در سطح بالاتر یعنی سطح 40:60 بهبود نشان دادند. لذا سطح بالاتر پروتئین غیر قابل تجزیه به پروتئین قابل تجزیه در شکمبه (40:60) در جیره هایی که سطح بالایی از کاه گندم به عنوان علوفه کم کیفیت دارد قابل تو