نانوجاذب ها به عنوان یک محصول نوظهور نقش مهمی در کنترل و حذف آلودگی های محیطی ایفا می کنند. بعلاوه، افزایش فشار به محیط زیست به دلیل فعالیت های انسانی، ضرورت استفاده از رویکردهای جدید برای تعیین تاثیرات محیط زیستی یک محصول جدید را قبل از توسعه افزایش می دهد. از این رو، در این مطالعه جاذب زئولیت کلینوپتیلولایت و نانو کامپوزیت تهیه شده از نانو ذرات Fe3O4 A Zeolite به منظور حذف یون نیترات از پساب واقعی در سیستم آزمایشگاهی و صنعتی تهیه گردید. جهت شناسایی و تعیین ویژگی های ساختاری نانوجاذب های استفاده شده از آنالیزهای FTIR، XRD و VSM استفاده شد. عوامل موثر بر میزان جذب شامل pH، مقدار جاذب، زمان تماس، غلظت اولیه ی نیترات و اثر دما مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین ظرفیت جذب تعادلی جاذب های زئولیت و نانوکامپوزیت برای یون نیترات به ترتیب 13/03 و 43/47 میلی برگرم است. از میان مدل های هم دمای جذبی مدل فروندلیچ به عنوان مدل مناسب برای جاذب های مورد بررسی برازش یافت (0/962 =R2 برای زئولیت و 0/998= R2 برای نانوکامپوزیت) که نشان دهنده ی جذب چند لایه و ناهمگن است. بررسی سنتیک جذب تایید کننده پیروی بهتر روند جذب یون نیترات از مدل سنتیکی شبه مرتبه دوم نسبت به مدل سنتیکی شبه مرتبه اول برای جاذب های مورد استفاده بود. مطالعات ترمودینامیک جذب نشان دادند که جذب یون نیترات توسط جاذب های مورد استفاده به صورت گرمازا و خود به خودی است. نانوکامپوزیت با پایه زئولیت و Fe3O4 توانایی جذب بالای 80 درصد نیترات را از پساب واقعی نشان دادند که این نتایج مشخص می کند جاذب تهیه شده، توانایی بالایی در حذف نیترات از پساب واقعی دارد. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه جهت مقایسه اثر حذف پساب در مقیاس صنعتی بین های جاذب های مورد استفاده نشان داد که جاذب نانوکامپوزیت استفاده شده دارای کارایی بیشتری نسبت به جاذب زئولیت و زئولیت/خاک رس است. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان می دهد که اگرچه نانوکامپوزیت استفاده شده در این مطالعه توانایی بالایی در حذف نیترات از محیط آبی دارد ولی توجه به اثرات محیط زیستی این جاذب ها در مراحل تولید، استفاده و دفع قبل از توسعه دارای اهمیت بالا می باشد.
