در این تحقیق برای بررسی اثر فرمهای مختلف منگنز بر عملکرد، هماتولوژی و برخی متابولیتهای خونی از 192 قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی در روزهای 10 تا 49 روزگی استفاده شد. تیمارهای مختلف آزمایشی شامل: تیمار 1) جیره کنترل بدون مکمل منگنز ، تیمار2) جیره کنترل همراه با 100 میلی گرم در کیلوگرم مکمل معدنی منگنز تیمار3) جیره کنترل همراه با 100 میلی گرم در کیلوگرم مکمل آلی منگنز، تیمار4) جیره کنترل همراه با 50 میلی گرم در کیلوگرم مکمل معدنی منگنز و 50 میلی گرم در کیلوگرم مکمل آلی منگنز بودند. هر تیمار آزمایشی شامل 4 تکرار و در هر تکرار 12 جوجه گوشتی نر سویه راس 308 بود. دمای محیط در دوره 10 تا 49 روز بین ساعات 9 الی 16 تابعی از دمای محیط در شرایط پرورش تابستانی با میانگین دما 30 درجه سانتیگراد و رطوبت 45 درصد بود. وزن بدن در پایان آزمایش در تیمارهای حاوی منگنز آلی (تیمار آلی و مخلوط آلی- معدنی) به طور معنیداری از سایر تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد و منگنز معدنی بالاتر بود (05/0P<). بدترین و بهترین بازده خوراک به ترتیب مربوط به تیمار منگنز آلی و تیمار شاهد بود(05/0P<). در مورد درصد لاشه، سینه، کعب ران، گردن و پشت تفاوت معنیداری بین تیمارهای آزمایشی وجود نداشت (05/0P>). تیمارهای آزمایشی مختلف بر تعداد گلبولهای قرمز و گلبولهای سفید خون اثر معنیداری نداشتند (05/0P>). سطح آنزیم-های کبدی در تیمار حاوی منگنز آلی نسبت به سایر تیمارها کاهش معنی داری داشت (05/0P<). در مورد صفات مرتبط با استخوان نیز فراسنجه هایی مثل وزن کل، طول کل پا، خاکستر استخوان شانک و منگنز موجود در آن بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی داری وجود داشت و در اغلب این صفات تیمار کنترل پائین ترین مقدار را داشت. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، در شرایط پرورش دمایی تابستان مکمل کردن جیره با 100 پی پی ام منگنز آلی مازاد می تواند تاثیر مثبتی بر بسیاری از فراسنجه های تولیدی و عملکردی داشته باشد.
