محمد حسین مرادی

زمینۀ مطالعه: سطح بهینه مواد معدنی در جیره غذایی برای بهبود عملکرد و پاسخ ایمنی در برابر تنش های محیطی بسیار مهم است. هدف: مطالعه حاضر به منظور بررسی اثرات مکمل کلاته عناصر کم نیاز (CTM) در آب آشامیدنی بر عملکرد، هماتولوژی، بیوشیمی خون، وضعیت آنتی اکسیدانی و پاسخ ایمنی در جوجه های گوشتی تحت شرایط تنش حرارتی انجام شد. روش‎کار: تعداد 240 قطعه جوجه گوشتی نر یک روزه راس 308 به طور تصادفی به یکی از 5 تیمار (هر تیمار شامل 4 تکرار) تخصیص داده شدند: شاهد مثبت (دمای نرمال)، شاهد منفی (تنش حرارتی)، CTM کم (شاهد منفی + سطح کم CTM در آب)، CTM متوسط (شاهد منفی + سطح متوسط CTM در آب) و CTM بالا (شاهد منفی + سطح بالای CTM در آب). مقدار مکمل CTM در آب آشامیدنی در روزهای 1 تا 10، 11 تا 20، 21 تا 30، 31 تا 40 و 41 تا 50 برای سطوح کم به ترتیب 1/0، 15/0، 3/0، 4/0 و 45/0 میلی گرم به ازای هر جوجه در روز بود. این مقادیر برای سطوح متوسط 0/1، 5/1، 0/3، 0/4و 5/4 میلی گرم و برای سطوح بالا به ترتیب 10، 15، 30، 40 و 45 میلی گرم به ازای هر جوجه در روز بود. نتایج: میانگین افزایش وزن در کل دوره آزمایشی در تیمار CTM متوسط در مقایسه با تیمار شاهد منفی بالاتر اما در مقایسه با تیمار شاهد مثبت پایین تر بود (05/0>P). نسبت هتروفیل به لنفوسیت و کل عیار پادتن علیه بیماری نیوکاسل در گروه های CTM متوسط و بالا مشابه گروه شاهد مثبت ولی بهتر از گروه شاهد منفی بود (05/0>P). همچنین فعالیت سوپراکسید دیسموتاز سرم خون در گروه CTM بالا بیشتر از گروه شاهد منفی بود (05/0>P). نتیجه­گیری نهایی: نتایج پیشنهاد می کند که استفاده از مکمل CTM در آب در سطح متوسط (0/1، 5/1، 0/3، 0/4 و 5/4 میلی گرم به ازای هر جوجه در روز در دوره های مختلف پرورشی) می تواند راهکاری برای مقابله با اثرات منفی تنش حرارتی باشد.