محمد حسین مرادی

پنج تیمار در یک آزمایش 35 روزه برای ارزیابی اثرات جداگانه و ترکیبی فیتاز و اسید سیتریک بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی، میزان مواد معدنی استخوان درشت نی، مورفولوژی روده و فراسنجه های خونی در بلدرچین های ژاپنی در حال رشد تغذیه شده با جیره حاوی مقدار کم فسفر غیر فیتاته استفاده شد. در مجموع 500 قطعه جوجه بلدرچین یک روزه به صورت تصادفی به 5 تیمار با 5 تکرار (قفس) و 20 پرنده در هر قفس تخصیص داده شد که جیره های آزمایشی عبارت بودند از: PC (شاهد مثبت؛ مقدار کافی فسفر غیر فیتاته)، NC (شاهد منفی؛ 12/0 درصد کاهش در مقدار فسفر غیر فیتاته)، PHY (جیره شاهد منفی + 500 واحد آنزیم فیتاز در هر کیلوگرم جیره)، CA (جیره شاهد منفی + 30 گرم در کیلوگرم اسید سیتریک)، و PHY + CA (جیره شاهد منفی + فیتاز + اسید سیتریک). پس از 35 روزگی، وزن بدن، افزایش وزن روزانه، و ضریب قابلیت هضم ظاهری کل دستگاه گوارش ( ATTDC) پروتئین خام در بلدرچین های تغذیه شده با هر یک از جیره های آزمایشی نسبت به پرنده های تغذیه شده با جیره شاهد منفی بیشتر بود ( 01/0P<) ، در حالی که پرنده های تغذیه شده با جیرۀ فیتاز + اسید سیتریک بالاترین مقدار را نشان دادند. جوجه بلدرچین های تغذیه شده با جیره های فیتاز و فیتاز + اسید سیتریک نیز منجر به بهبود ضریب تبدیل غذایی (024/0P=) و ATTDC فسفر (005/0P=) شد. تمام جیره ها، به جز جیرۀ شاهد مثبت، منجر به افزایش مقدار انرژی قابل سوخت و ساز (متابولیسم) ظاهری تصحیح شده برای نیتروژن ( AMEn) و ATTDC خاکستر و انرژی در مقایسه با جیرۀ شاهد منفی شدند ( 05/0P<) ، که بالاترین AMEn با استفاده از ترکیب فیتاز و اسید سیتریک بدست آمد. در سن 35 روزگی، بلدرچین های تغذیه شده با هر یک از جیره های آزمایشی، قطر درشت نی، مقدار خاکستر درشت نی، ارتفاع پرزها ( هم در ژژنوم و هم در ایلئوم)، نسبت ارتفاع پرزها به عمق کریپت (در ژژنوم)، و سطح جذبی پرز (در ایلئوم) بالاتر ( 05/0P<) ، اما فعالیت سرمی پایین تر آنزیم آلکالین فسفاتاز در مقایسه با جوجه های تغذیه شده با جیره های شاهد منفی نشان دادند ( 05/0P<) . همچنین تغذیه جوجه-ها با جیره های شاهد مثبت، فیتاز و فیتاز + اسید سیتریک منجر به افزایش مقدار فسفر درشت نی، غلظت سرمی فسفر، آلبومین، و هورمون پاراتیروئید (PTH) در مقایسه با جیرۀ شاهد منفی گردید ( 05/0P<) ، در حالی