1403/09/23
محمد جرفی

محمد جرفی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0002-2510-3175
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و زبان های خارجی
نشانی: دانشگاه اراک- گروه زبان و ادبیات عربی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
کارکردهای بلاغی و انسجام آفرینی جانشین های اشاره ای در سورۀ مبارکۀ «حج» و ترجمه های آن از فولادوند، خرمشاهی و محدّث دهلوی
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها
نظریۀ انسجام متنی، جانشین­ های اشاره­ای، سورۀ حج، فولادوند، خرمشاهی، محدث دهلوی
سال 1398
مجله پژوهش هاي ادبي - قرآني
شناسه DOI
پژوهشگران زهرا کوچکی نیت ، ابراهیم اناری بزچلوئی ، سید ابوالفضل سجادی ، محمد جرفی

چکیده

بنابر نظریۀ زبانی هلیدی و رقیه حسن (1976م)، انسجام متنی یکی از مهم ­ترین مؤلفه ­های متن­ وارگی است که با عناصر گوناگونی همچون دستوری، واژگانی و پیوندی نشانه ­گذاری می­شود. «جانشینی» گونه­ ای انسجام دستوری بوده که به معنای قرار گرفتن عنصری در متن به ­جای عنصری دیگر است و در اشکال مختلف اسمی، فعلی، جمله­ ای و بندی در کلام نمود می­ یابد. اسم ­های اشاره در قرآن کریم، به دلیل ظرفیت بالای معنایی و بلاغی­شان، در صورت­های مختلف جانشینی به­ کار رفته­ اند و از این­رو نقش بسزایی در انسجام و پیوستگی متنی آیات ایفا کرده­ اند؛ همچنین با درهم شکستن ساختار دستوری متن، علاوه بر برجستگی، پویایی، اختصار و ایجاد ابهام هنری، با گسترۀ معنایی خود باعث ایجاد نظم خطی و شبکه­ ای شده­ اند. این پژوهش در صدد است تا با بهره­ گیری از نظریۀ هلیدی و حسن، مسألۀ جانشینی اسم­ های اشاره را در سورۀ «حج» و کیفیت برگردان آن­ها را در سه ترجمۀ منتخب بررسی کرده تا از این رهگذر میزان موفقیّت مترجمان در تصریح معنا و مفهوم بلاغی این عنصر انسجامی آشکار گردد؛ بدین منظور، دو ترجمۀ معنایی از فولادوند و خرمشاهی و یک ترجمۀ تحت اللفظی از محدث دهلوی انتخاب شد. بررسی­ های پژوهش نشان می­ دهد که از میان این ترجمه­ ها، فولادوند تا حدودی، با تصریح معنا و رعایت نکات بلاغی، تعادل انسجامی را برقرار نموده و محدث دهلوی نیز به فراخور ترجمۀ تحت اللفظی خویش تا اندازه­ ای با تصریح و روشنگری در متن مقصد، انسجام برقرار نموده است؛ اما خرمشاهی با وجود ادبی بودن ترجمه­ اش، از تصریح معنا و ظرافت­ های بلاغی اسم­ های اشاره غافل مانده که همین امر باعث شده تا ترجمۀ او از صراحت انسجامی لازم برخوردار نباشد.