مهدی حسین یزدی

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات روش ارائه علوفه و منبع علوفه بر مصرف خوراک، عملکرد رشد، سلامت، متابولیت‌های شکمبه‌ای و خون گوساله‌های شیری هلشتاین انجام شد. در این پژوهش 44 رأس گوساله هلشتاین شیرخوار در سن 4 روزگی (با میانگین وزنی 42/2 ± 26/38 کیلوگرم) به‌طور تصادفی به یکی از چهار تیمار آزمایشی (11 تکرار به ازای هر تیمار) در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل 2×2 اختصاص داده شدند. تیمارهای آزمایشی عبارتند از: 1) خوراک آغازین و یونجه به‌صورت جداگانه (SP-AH)، 2) خوراک آغازین و یونجه به‌صورت مخلوط (MIX-AH)، 3) خوراک آغازین و کاه به‌صورت جداگانه (SP-WS)، 4) خوراک آغازین و کاه به‌صورت مخلوط (MIX-WS). نسبت علوفه در تیمارهای مخلوط 10 درصد در نظر گرفته شد. گوساله‌ها در 63 روزگی از شیر گرفته شدند و تا 75 روزگی در جایگاه‌های انفرادی نگهداشته شدند. نتایج آزمایش نشان داد که در دوره پیش از شیرگیری، تغذیه جداگانه خوراک آغازین و علوفه سبب افزایش معنی‌داری در مصرف علوفه گردید، به‌گونه‌ای که تیمار حاوی یونجه بیشترین اثر بر مصرف علوفه داشت (05/0>P). همچنین گوساله‌های دریافت کننده SP-AH و SP-WS تمایل بیشتری به افزایش کل ماده خشک مصرفی، مصرف خوراک آغازین و مصرف NDF نسبت به گوساله‌های دریافت کننده MIX-AH و MIX-WS داشتند (08/0=P). در دوره پس از شیرگیری، کل ماده خشک مصرفی، مصرف خوراک آغازین، مصرف NDF و افزایش وزن روزانه در گوساله‌های تغذیه شده با کاه گندم در مقایسه با یونجه بیشتر بود (05/0>P). گوارش‌پذیری مواد مغذی نیز در تیمارهای حاوی یونجه بیشتر از کاه بود (01/0>P)، به‌گونه‌ای که گوارش‌پذیریNDF در تیمار MIX-AH نسبت به سایر تیمارها تمایل به افزایش داشت (09/0=P). نمره مدفوع در تیمارهای MIX-AH و MIX-WS نسبت به تیمارهای SP-AH و SP-WS تمایل به افزایش داشت (08/0=P). در بین فراسنجه‌های رشد اسکلتی، گوساله‌های تغذیه شده با یونجه ارتفاع هیپ، عرض هیپ و طول بدن بیشتری نسبت به کاه گندم داشتند (05/0>P). مدت زمان خوردن و نشخوارکردن در دوره پیش از شیرگیری و کل دوره، در گوساله‌های تغذیه شده با کاه گندم بیشتر از یونجه بود (05/0>P). در بین فراسنجه‌های تخمیر شکمبه، گوساله‌های تغذیه شده با تیمارهای مخلوط غلظت اسیدهای چرب فرار و استات بیشتری نسبت به تغذیه جداگانه خوراک آغازین و علوفه داشتند (06/0=P). همچنین در دوره پیش از شیرگیری، میزان نیتروژن اوره‌ای خون (BUN) در تیمارهای مخلوط نسبت به تغذیه جداگانه تمایل به افزایش داشت (1/0=P)، در حالی‌که در دوره پس از شیرگیری، غلظت گلوکز در تیمارهای حاوی کاه افزایش (05/0>P) و غلظت BUN کاهش یافت (08/0=P). در مجموع نتایج نشان داد که در دوره پیش از شیرگیری تغذیه جداگانه خوراک آغازین و علوفه، و در دوره پس از شیرگیری، تیمارهای حاوی کاه گندم سبب بهبود مصرف خوراک و عملکرد رشد گوساله‌های شیرخوار می‌گردد.