مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر متقابل منبع علوفه (کاه گندم در مقایسه با یونجه) با اندازه ذرات علوفه (5/0 سانتی متر و 2 سانتی متر) بر عملکرد رشدی، مصرف خوراک آغازین و فراسنجه های تخمیر شکمبه ای گوساله-های شیرخوار هلشتاین انجام شد. به همین منظور، تعداد 48 راس گوساله شیرخوار هلشتاین (6 راس ماده و 6 راس نر در هر تیمار) در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل 2×2 به تیمارهای آزمایشی شامل: 1- یونجه خرد شده با اندازه قطعات نرم ؛ 2- یونجه خرد شده با اندازه قطعات بلند؛ 3- کاه گندم خرد شده با اندازه قطعات نرم؛ 4- کاه گندم با اندازه قطعات بلند اختصاص یافتند. تمامی گوساله های تازه متولد شده در 24 ساعت ابتدایی بعد از تولد با آغوز تغذیه شدند. از روز چهارم گوساله ها وارد طرح شدند و تا هنگام از شیرگیری (56 روزگی)، با شیر کامل در دو وعده (8 صبح و 4 عصر) به طور یکسان تغذیه شدند. در 70 روزگی تمامی گوساله ها از طرح خارج شدند. مقدار مصرف خوراک آغازین روزانه ثبت می شد. نمونه گیری از مایع شکمبه در روزهای 35 و 70 آزمایش انجام شد. اثر متقابل منبع علوفه با اندازه قطعات علوفه برای کل ماده خشک مصرفی، مصرف خوراک آغازین، افزایش وزن روزانه و بازده خوراک در دوره قبل از شیرگیری، بعد از شیرگیری و کل دوره معنی دار نبود. پارامترهای رشد اسکلتی شامل دور سینه، ارتفاع هیپ، عرض هیپ، ارتفاع جدوگاه، عمق بدن و طول بدن تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. نتایج نشان داد که منبع علوفه و اندازه قطعات علوفه اثر معنی داری بر pH شکمبه، غلظت کل اسیدهای چرب فرار، نسبت مولی اسیدهای چرب فرار شامل استات، پروپیونات، بوتیرات، والرات و نسبت استات به پروپیونات در شکمبه نداشت. بطور کلی یافته های این مطالعه نشان می دهد که گوساله-های تغذیه شده با خوراک آردی استفاده از علوفه ریز شده نسبت به علوفه با اندازه قطعات بلندتر نتایج مشابهی بر عملکرد و پارامترهای رشد اسکلتی و شکمبه ای دارد.
