|
عنوان
|
زمینه های اجتماعی و اقتصادی و سیر شکل گیری شرکت های قالیبافی در شهر قزوین
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ‌شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
فرش قزوین، قالی قزوین، شرکتهای قالیبافی، میرزاصـالح خـان آصـف الدولـه، شرکت اعتماد، کارخانه سلامت
|
|
چکیده
|
در اواسـط دوره قاجـار، شـرکت هـای چنـدملیتی تولیـد و تجـارت صـنعت فـرش ایـران را دردست گرفتند؛ در پی جنگ جهـانی اول فعالیـت ایـن شـرکت هـا متوقـف شـد. ازایـن رو در اوایل دوره پهلوی، شرایط برای خلع ید از شرکت هـای چنـدملیتی فـراهم شـد. در پـی آن، بـا حمایت دولت، تولیدکنندگان ایرانی در شهرهای گوناگون کارخانه های قالیبافی تأسیس کردند. ازجمله در قـزوین چنـد شـرکت قـالیبـافی آغـاز بـه کـار کردنـد کـه معـروفتـرین آنهـا «کارخانه قالیبافی شرکت اعتماد قزوین»و «سـلامت» اسـت. هـدف ایـن پـژوهش شناسـایی زمینه های اقتصادی و اجتماعی و سیر شکل گیری شرکت های قالیبافی در شهر قزوین در مقطع زمانی ذکر شده است. نگارندگان کوشیده اند به این پرسـش هـا پاسـخ دهنـد کـه شـکل گیـری شرکت های قالیبافی در شهر قزوین برآمده از چه زمینه های اجتماعی و اقتصادی بوده اسـت؟ فرایند و شیوه های تولید قالی در شرکت های مذکور چگونه بوده اسـت؟ پـژوهش بـا رویکـرد تاریخ اجتماعی و به شیوه تحلیل کیفی با اتکا به داده های شفاهی و اسـناد دسـت اول، بـا ابـزار فیش برداری و مصاحبه به انجام رسیده و تقریباً به همه نمونه ها و اشخاص در دسترس مراجعـه شده است. نتایج نشان می دهد بافت قالیهای باکیفیت در قـزوین در فاصـله سـال هـای1297تا 1330ش، به سبب نزدیکی به پایتخت و مراکز مهم قالیبافی، تجمع سرمایه داران و پشـتیبانی دولت، رونق فراوان گرفت؛ اما رکود اقتصادی در ایالات متحده سپس جنگ جهانی دوم تقاضا را در بازار آمریکا و اروپا کاهش داد؛ پس تولید فرش نیز محدود شد. پس از ورود ارتش شوروی به قزوین، فعالیت شرکت اعتماد تقریباً متوقف شد. روس ها که از پشتیبانی مـالی سـرمایه داران قزوین از جنبش های سیاسیـ اجتماعی بیم داشتند در 1321ش، سرپرستان شـرکت قـالیبـافی اعتماد را به باکو تبعید کردند. پس از این، گرچه برخی تولیدکنندگان فرش قزوین تـا 1330ش کوشش هایی کردند، اما به سرانجامی نرسید. گفتنی است قالی شهری قـزوین در ایـن دوره، در جریان دگرگونی های اجتماعی و سیاسی، از نظر فنون بافت و کیفیـت هنـری )(طـرح، نقـش و رنگ)، از قالیبافی مناطق هم جوارش مانند کاشان و ساروق تأثیر پذیرفته است
|
|
پژوهشگران
|
حجت اله رشادی (نفر سوم)، امین ایرانپور (نفر دوم)، داود شادلو (نفر اول)
|