مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی آسیب شناسی مشکلات روانی، شناختی و اجتماعی نوجوانان در فضای مجازی و تقویت کارکردهای شناختی منتخب در بهبود آن
نوع پژوهش	پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها	آسیب شناسی، نوجوانان، فضای مجازی، کارکردهای شناختی
چکیده	هدف پژوهش حاضر شناسایی آسیب های روانی، شناختی و اجتماعی نوجوانان در فضای مجازی، ساخت و اعتبارسنجی سیاهه ای مبتنی بر آن و تقویت کارکردهای شناختی منتخب و سنجش اثربخشی آن بر کاهش آسیب های شناختی بود. روش پژوهش آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) بود. در بخش کیفی پژوهش با استفاده از تحلیل مضمون مقالات، مصاحبه های انجام شده با متخصصان (8 مصاحبه) و نوجوانان فعال در فضای مجازی شهر اراک (24 مصاحبه)، آسیب ها شناسایی شدند و نتایج در قالب 54 مضمون پایه، 12 مضمون سازمان دهنده (رفتارهای پرخطر، آسیب به سلامت روان، هویت فردی، توجه، تفکر، شناخت اجتماعی، حافظه کاری، اخلاق، رابطه با خانواده، هویت فرهنگی، هویت دینی و تعامل) و 4 مضمون فراگیر(آسیب های فردی، آسیب به هویت، آسیب به کارکردهای شناختی و آسیب های بین فردی) در شبکه مضامین ارائه شد. براساس آسیب های شناسایی شده در بخش کیفی، سیاهه 62 گویه ای آسیب شناسی روانی، شناختی و اجتماعی نوجوانان در فضای مجازی ساخته شد و سپس با استفاده از روش کمی توصیفی از نوع پیمایشی اعتبارسنجی شد؛ که در این مرحله نمونه 800 نفری (400 نفر برای تحلیل عاملی اکتشافی و 400 نفر برای تحلیل عاملی تأییدی) از نوجوانان فعال در فضای مجازی شهر اراک انتخاب شدند. روایی محتوایی و صوری سیاهه تأیید شد. در روایی سازه نیز با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی 10 عامل استخراج شدند که درمجموع 43/78 درصد از واریانس را تبیین می کردند. در تحلیل عاملی تأییدی نیز شاخص های برازش مطلوب بود. پایایی سیاهه با آلفای کرونباخ 98/0 و با باز آزمایی 82/0 به دست آمد. در ادامه براساس آسیب های شناختی شناسایی شده، برنامه ای جهت تقویت کارکردهای شناختی منتخب شامل 15 جلسه (در چهار حوزه، توجه، حافظه کاری، تفکر و شناخت اجتماعی) تدوین شد و برای سنجش اثربخشی آن، از روش کمی نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد. 40 نفر از دختران فعال در فضای مجازی شهر اراک که توسط سیاهه آسیب شناسی ساخته شده، غربالگری شده بودند با روش هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی 20 نفر در گروه آزمایش و 20 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس مختلط نشان داد اجرای برنامه تدوین شده باعث بهبود عملکرد گروه آزمایش در توجه، حافظه کاری، تفکر و شناخت اجتماعی شده است (001/0> p). با توجه ب
پژوهشگران	صغری اکبری چرمهینی (استاد مشاور)، فائزه ادیب نیا (دانشجو)