|
عنوان
|
پایش خشک سالی هیدرولوژیکی در پاسخ به خشک سالی هواشناسی با استفاده از شاخص های RDI و EDI (منطقه مطالعاتی: دشت دورود- بروجرد)
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
|
|
کلیدواژه‌ها
|
خشک سالی هواشناسی، خشکسالی هیدرولوژیکی، ، Q70، Q90، شاخصهای خشکسالی
|
|
چکیده
|
خشک سالی رویداد طبیعی است که هرساله کشورهای زیادی را با کمبود آب مواجه می کند. اقلیم خشک و نیمه خشک و توزیع نامناسب بارندگی ازنظر مکانی و زمانی سبب افزایش دوچندان اثر منفی کمبود منابع آب در کشور ایران شده است. بررسی پدیده خشک سالی به منظور برنامه ریزی و مدیریت در صورت مواجهه با این پدیده امری ضروری تلقی می گردد. در این تحقیق به منظور بررسی وضعیت خشک سالی حوضه دورود-بروجرد در یک دوره 30 ساله (1395-1366) از یک شاخص هواشناسی خشک سالی (EDI) و شاخص هیدرولوژیکی خشک سالی (RDI) که هر دو از مقیاس روزانه برخوردارند، بهره گرفته شد. بدین منظور از داده های پنج ایستگاه هواشناسی و سه ایستگاه هیدرومتری که دارای آمار 30 ساله بودند استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از وجود حالت غالب خشک سالی های نرمال و متوسط در اکثر مناطق حوضه بود. شاخص EDI در مقیاس های ماهانه، فصلی و سالانه نشان داد، همواره با تغییرات و کاهش بارش، خشک سالی ایجادشده است. در این مطالعه با دو روش میانگین گیری ریاضی و چندضلعی تیسن، بارندگی در سطح منطقه تخمین زده و محاسبه شد که در هر دو روش، شاخص EDI سال 1391 را خشک ترین سال اعلام کرد. روند نزولی بارش از سال 1391-1390 باعث ایجاد خشک سالی شدید در سال 1391 در سطح منطقه شده است. شاخص RDI نیز در این تحقیق با دبی آستانه Q70 و Q90 موردبررسی قرار گرفت که در هر دو حالت سال 1370 را خشک ترین سال نشان داده است. در مقایسه ی این دو شاخص، همان طور که گفته شد؛ شاخص RDI، سال 1370 و شاخص EDI، سال 1391 را به عنوان خشک ترین سال اعلام کرده اند. از علل این اختلاف می توان به این نکته اشاره کرد که شاخص EDI فقط از داده بارش استفاده می کند و نمی تواند تغییرات دبی و برداشت های بی رویه را نشان دهد اما شاخص RDI به علت استفاده از داده های دبی، قابلیت اعلام خشک سالی در اثر کمبود دبی را دارد. همچنین ملاحظه شد که در سال 1369 خشک سالی هواشناسی رخ داده است و علت وقوع خشک سالی هیدرولوژیکی در سال 1370 را می توان خشک سالی هواشناسی در سال 1369 عنوان کرد. در هر دو شاخص سال های خشک مشترکی مانند سال های 1376، 1383، 1386 اعلام شده است. درنهایت می توان چنین گفت که شاخص RDI به علت استفاده از داده های دبی، بهتر می تواند به برنامه ریزی و مدیریت منابع آب کمک کند.
|
|
پژوهشگران
|
مبینا احمدی شهرجردی (دانشجو)، مهدی رحیمی (استاد مشاور)، شهلا پایمزد (استاد راهنما)
|