مشخصات پژوهش

عنوان	آنالیز عملکرد آبیاری و بیلان آب در سطح شبکه آبیاری (مطالعه موردی: شبکه حمودی خوزستان)
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها	شبکه آبیاری، راندمان آبیاری، ضریب استفاده مصرفی آبیاری (ICUC) و حفاظت آب
چکیده	تشخیص مدیریت آب در سطح شبکه آبیاری برای مدرن سازی طرح های آبیاری و افزایش متعاقب در راندمان تخصیص و کاربرد آب ضروری است. هدف این تحقیق ارزیابی عملکرد کلی شبکه حمودی در سطح 3079 هکتار می باشد. ورودی های آب (آبیاری، بارش، آزادسازی های کانال) و خروجی ها (تبخیر تعرق واقعی محصول، زهکشی سطحی خروجی و نشت از کانال انتقال) در طی سال های هیدرولوژیکی 1385 تا 1388 اندازه گیری یا برآورد شدند. متوسط سالانه خروجی های آب در شبکه حمودی 16% بیشتر از ورودی های آب بودند، که احتمالاً ناشی از نشت کانال و جریان های زیرزمینی جانبی از اراضی مجاور شبکه است. عملکرد آبیاری در سطح منطقه ضعیف بود (میانگین ضریب استفاده مصرفی88-1385 برابر 44% بود)، که این مسئله بیشتر به خاطر راندمان های پایین توزیع (DE) (68%) و مزرعه (ICUCf)(53%) برای فصل های آبیاری 88-1385 است. بنابراین، علیرغم حجم زیاد آب آبیاری، ET واقعی منطقه 19% کمتر از حداکثر مقدار قابل دسترس بود، نشان دهنده این است که گیاهان تحت تنش بوده و کمتر از حداکثر عملکرد، محصول می دهند. ارزیابی با روش نئوکلاسیک بیانگر آن بود که راندمان خالص (77%) و مؤثر (65%) بیشتر از راندمان کلاسیک (53%) در سامانه های سطحی بود. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که راندمان مؤثر بیان بهتری در مورد مناسب بودن مدیریت آبیاری در مقیاس مزرعه و نحوه انجام آبیاری دارد، در حالی که راندمان خالص تنها مفهوم استفاده مجدد از تلفات مفید را در مقیاس مکانی بزرگتر از مزرعه لحاظ می کند. کاهش های پتانسیل در تخصیص آب برای سه مقدار ICUC (65، 75 و 85%) و دو سناریوی مدرن سازی (I و II) آنالیز شد. در سناریوی I، که هدف رسیدن به ET و عملکرد محصول حداکثر بود، تخصیص آب می توانست از صفر تا 23% تخصیص موجود کاهش یابد. در سناریوی II که هدف رسیدن به حفاظت حداکثر آب تحت ET حقیقی و عملکرد محصول بود، کاهش ها در تخصیص آب می توانست بیشتر باشد (از 31 تا 47% تخصیص موجود). بنابراین، حجم های معنی داری از آب می تواند در اصلاح این منطقه با افزایش راندمان توزیع و به ویژه راندمان آبیاری مزرعه نگهداری شود.
پژوهشگران	فریبرز عباسی (نفر سوم)، عبدالمجید لیاقت (نفر دوم)، محمدجواد نحوی نیا (نفر اول)