عنوان	توسعه و ارزیابی میکروامولسیون‌ها و میکروامولژل‌های نوین به عنوان سیستم‌های دارورسان پوستی برای سلکوکسیب در لوازم آرایشی پوست
نوع پژوهش	پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها	میکروامولسیون، سلکوکسیب، روغن‌های گیاهی، دارورسانی موضعی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، فاکتور محافظت در برابر آفتاب
چکیده	در این پژوهش، یک سامانه نوین دارورسانی میکروامولسیونی سازگار با محیط زیست با هدف بهبود تحویل موضعی داروی کم‌محلول سلکوکسیب طراحی و توسعه داده شد. هدف اصلی، طراحی فرمولاسیونی طبیعی بر پایه‌ی روغن‌های گیاهی با خواص آنتی‌اکسیدانی و توان بالقوه در محافظت از پوست در برابر اشعه‌ی فرابنفش بود. بدین منظور، از روغن‌های آفتابگردان، کنجد و زیتون به ‌عنوان فاز روغنی استفاده شد. به کمک تویین 80 (سورفکتانت) و اتانول (کوسورفکتانت)، نمودارهای فاز شبه‌سه‌تایی جهت شناسایی ناحیه تشکیل میکروامولسیون ترسیم گردید. نتایج نشان داد که دیاگرام فاز هر سه نوع روغن تا حد زیادی مشابه هستند و منطقه‌ی میکروامولسیونی محدودی دارند. در عین حال سیستم حاوی روغن زیتون منطقه میکروامولسیونی وسیعتری از خود نشان داد که احتمالا به دلیل تفاوت در درصد ترکیبات اسید‌های چرب آزاد آنها می‌باشد. در بخش دوم این پژوهش فرمولاسیون‌های منتخب تهیه و مورد ارزیابی‌های فیزیکوشیمیایی از جمله اندازه‌ی قطرات (با روش DLS)، مورفولوژی( با استفاده از TEM)، pH، دانسیته، ضریب شکست، هدایت الکتریکی، کشش سطحی، ویسکوزیته و پایداری طولانی‌مدت قرار گرفتند. نتایج آنالیز DLS، اندازه ذرات را در محدوده 4/38 تا 5/92 نانومتر نشان داد که در محدوده میکروامولسیونی می‌باشد. ولی سایز ذرات از طریق TEM در محدوده 120 تا 230 نانومتر بدست آمد که این تفاوت سایز احتمالا به دلیل اثر رنگ‌آمیزی منفی با اورانیل استات است که باعث تورم ظاهری قطرات شده است. افزایش هدایت ‌الکتریکی، ویسکوزیته و دانسیته با افزایش درصد آب تایید کننده افزایش تحرک یون می‌باشد و احتمالا به دلیل پدیده خود یونیزاسیون سورفکتانت و کوسورفکتانت است. همچنین افزایش هدایت‌الکتریکی، ویسکوزیته ودانسیته و کاهش میزان ضریب شکست و کشش‌سطحی با افزایش درصد آب تایید کننده سیستمO/W می‌باشد. تغییرات جزیی کاهش کشش‌سطحی با افزایش درصد آب نشان دهنده مهاجرت آهسته مولکول‌های سورفکتانت و کوسورفکتانت از سطح محلول به سطح رابط بین قطرات است. تمامی سیستم‌ها به مدت 8 ماه در دمای ˚C25 پایدار ماندند زیرا بررسی دقیق بصری هیچ کدورتی را نشان نداد. در ادامه این بخش مشخصه‌یابی به روش ATR-FTIR میکروامولسیونهای بارگذاری شده با سلکوکسیب و همچنین بررسی خاصیت آنتی‌اکسیدانی آنها و اجزا تشکیل دهنده به تنهایی انجام شد. همچنین اثر هم‌افزایی این خاصیت برای روغن‌ها وداروی سلکوکسیب مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آنالیز ATR-FTIR نشان دهنده عدم حضور برهمکنش‌های شیمیایی میان سلکوکسیب و مولکول‌های تشکیل دهندهSmix بود و بیانگر این است که احتمالا داروی سلکوکسیب در مرکز قطره میکروامولسیون، یعنی در روغن به دام افتاده است. آزمون DPPHنیز برای بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی نمونه‌های حاوی و فاقد دارو در مدت 90 دقیقه انجام شد. از بین روغن‌ها، روغن زیتون سطح قابل توجهی از ظرفیت آنتی‌اکسیدانی(6/86%) از خود نشان داد. نتایج نشان‌دهنده‌ی اثر هم‌افزایی میان سلکوکسیب و روغن‌های گیاهی در افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدانی سیستم‌ها بود؛ بطوریکه سیستم‌های حاوی روغن آفتابگردان، کنجد و زیتون به ترتیب 94/71، 92/75 و 45/90 درصد فعالیت بازدارندگی را نشان دادند. در بخش آخر این کار تحقیقاتی، مطالعات رهایش برون‌تنی از طریق کیسه دیالیز و نفوذ پوستی برون‌تنی با استفاده از سیستم سل فرانز و پوست موش، در دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد طی ۲۴ ساعت انجام شد. همه‌ی سیستم‌ها رفتار آهسته رهش و همچنین آزادسازی کنترل شده را نشان دادند که این موضوع برای سیستم‌های موضعی مورد تایید است. از سوی دیگر، نتایج بررسی میزان نفوذ دارو از طریق پوست موش افزایش معنی‌داری را نسبت به آزمایش رهایش نشان داد. با بررسی مکانیسم رهایش دارو از فرمولاسیون‌های میکروامولسیون و میکروامولژل مشاهده شد که اکثر رهایش‌ها از نفوذ غیرفیکی تبعیت می‌کنند که نشان دهنده‌ی وابسته نبودن نفوذ به غلظت اولیه دارو می‌باشد و پیروی رهایش و نفوذ دارو از الگوی هیگوچی و کورسمایر-پپاس نشان داد که دارو با یک روند ثابت از ماتریس سیستم‌ها به بیرون نفوذ پیدا می‌کند. با مقایسه میزان رهایش و نفوذ‌پوستی دارو توسط سیستم‌های حاوی روغن‌های مختلف، مشاهده شد که سیستمها تفاوت معنی‌داری با هم نداشتند که این موضوع احتمالا به دلیل درصد کم روغن در سیستم‌هاست. بررسی سرعت نفوذ(J) نیز با این مطالعات مطابقت داشت و تایید کرد که سیستم‌ها رهایش کنترل‌شده‌ای دارند که برای استفاده موضعی بسیار مناسب اند. این روند جالب برای اشکال میکروامولژل سیستم‌ها نیز مشاهده شد با این تفاوت که مقدار داروی آزاد شده توسط میکروامولسیون به طور قابل توجهی بیشتر از فرمول میکروامولژل است. در نهایت، فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF) به‌صورت درون‌آزمایشگاهی برای کلیه فرمولاسیون‌ها یک بار بدون ماده پرکننده تیتانیوم دی‌اکسید و بار دیگر در حضور این ماده ارزیابی شد. نتایج بیانگر پتانسیل بالای این سامانه‌ها (21 تا 35) در جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اشعه‌ی UV و قابلیت آن‌ها برای استفاده به‌عنوان حامل‌های دارویی طبیعی و فرآورده‌های مراقبتی پوست بود.
پژوهشگران	علیرضا صلابت (استاد راهنما)، نسا قربانی (دانشجو)