عنوان	اثرات جداگانه و ترکیبی مکمل فیتاگلد و پرمیکس موضوعی سوپرشل ویتامین-مینرال بر عملکرد تولیدی و پاسخ‌های متابولیکی مرغ‌های تخم‌گذار تغذیه شده با جیره‌های تغذیه شده با سطح نرمال یا کم مواد مغذی
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه‌یافته
کلیدواژه‌ها	فیتاز، کمپلکس ویتامین-مینرال، عملکرد تولیدی، پاسخ های فیزیولوژیکی، مرغ‌های تخمگذار
چکیده	در این تحقیق اثرات مکمل فیتاز (فیتاگلد) و مکمل پرمیکس ویتامین-مینرال (سوپرشل؛ VMP) در دو جیره حاوی سطوح استاندارد یا سطوح کاهش یافته انرژی متابولیسمی و مواد مغذی در مرغ‌های تخم‌گذار مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 320 قطعه مرغ تخم‌گذار (سن بین 54 تا 66 هفتگی) در آزمایش فاکتوریل 2 × 4 در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده گردید. تیمارهای آزمایشی شامل 2 سطح مواد مغذی (سطح توصیه شده یا جیره SND و سطح کم مواد مغذی یا جیره LND) و 4 تیمار مکملی (1- فاقد مکمل، 2- حاوی مکمل فیتاز، 3- حاوی مکمل VMP و 4- حاوی هر دو مکمل فیتاز و VMP) بود. به ازای هر تیمار 8 تکرار و 5 قطعه مرغ به ازای هر تکرار در نظر گرفته شد. جیره با مواد مغذی کم شامل کاهش 50 کیلوکاری در کیلوگرم انرژی متابولیسمی، 1 واحد کاهش در میزان پروتئین، 10/0 درصد کاهش در فسفر قابل دسترس و کلسیم بود. نتایج ازمایش نشان داد که اثرات متقابل معنی‌دار بین غلظت مواد مغذی جیره و نوع مکمل بر وزن توده‌ای تخم‌مرغ، ضریب تبدیل غذایی و درصد تخم‌مرغ‌های ناهنجارف قابلیت هضم خاکستر و فسفر معنی‌دار بود؛ به‌طوری‌که افزودن مکمل‌های فیتاز و VMP به‌خصوص ترکیب آنها در جیره LND در مقایسه با جیره‌های SND موثرتر بوده است. کاهش غلظت انرژی متابولیسمی و مواد مغذی در جیره LND در مقایسه با جیره SND منجر به کاهش شاخص وزن زرده، غلظت تری‌گلیسرید و فسفر سرم، وزن و مقاومت به شکستگی، محتوای خاکستر و فسفر استخوان درشت‌نی و در عوض افزایش غلظت گلوگز و فعالیت آلکالین فسفاتاز سرم گردید. افزودن آنزیم فیتاز موجب افزایش شاخص هاو تخم‌مرغ، قابلیت هضم انرژی و مقدار انرزی متابولیسمی تصحیح شده بر اساس ذخیره ازت (AMEn)، محتوای فسفر استخوان درشت‌نی و در عوض کاهش فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز سرم در مقایسه با جیره فاقد هر نوع مکمل گردید (05/0P<). همچنین افزودن مکمل VMP موجب افزایش وزن و ضخامت پوسته تخم‌مرغ و افزایش غلظت فسفر در زرده تخم‌مرغ گردید (05/0P<). استفاده توام مکمل آنزیم فیتاز یا VMP موجب افزایش مقاومت به شکستگی پوسته تخم‌مرغ، قابلیت هضم پروتئین خام، نسبت طول پرز به عمق کریپت و سطح جذبی پرزها در دئودنوم، طول، وزن، مقاومت به شکستگی و محتوای کلسیم استخوان درشت‌نی و غلظت سلنیوم زرده تخم‌مرغ گردید. به‌عنوان نتیجه‌گیری کلی، استفاده توام از مکمل‌های فیتاز و VMP اثر سینرژیسمی در بهبود شاخص‌های تولیدی به‌خصوص در جیره با غلظت حاوی سطوح پایین‌تر از حد تجاری مواد مغذی می‌گردد. همچنین نتایج نشان داد که اگرچه اثرات مثبت فیتاز و مکمل VMP به صورت جداگانه موجب بهبود فراسنجه‌های فیزیولوژیک در مرغ‌های تخمگذار می‌گردد، اما بهبود در شاخص‌های کیفی پوسته تخم‌مرغ و استحکام استخوان و سلامت روده با ترکیب این دو مکمل به طور بارزتری روی می‌دهد.
پژوهشگران	حسینعلی قاسمی (مجری)، محمد عزیزاللهی (همکار)، حمیدرضا قلمکاری (همکار)، عباس صانعی (همکار)