زمینه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis) یک بیماری مزمن و ناتوان کننده سیستم عصبی مرکزی که میلین سیستم اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) را تخریب می کند. شایع ترین عوارض این بیماری، دوبینی، لرزش، گرفتگی عضلات، عدم تعادل و اختلال در راه رفتن می باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر هشت هفته تمرینات ثبات مرکزی و یوگا بر تعادل بیماران مبتلا به ام.اس می باشد.روش کار: نمونه آماری تحقیق را 36 نفر از زنان مبتلا به ام.اس (25 تا 40 سال) با سطح ناتوانی EDSS (Expanded Disability Status Scale) بین 3 تا 6 تشکیل دادند. بیماران به طور تصادفی هدفمند در 3 گروه قرار گرفتند. 12 بیمار در گروه تمرینات ثبات مرکزی (2 جلسه در هفته، 40-30 دقیقه)، 12 بیمار در گروه تمرینات یوگا (3 جلسه در هفته و هر جلسه 70-60 دقیقه) و 12 بیمار در گروه کنترل قرار گرفتند. بیماران برای هشت هفته به تمرینات پرداختند. تعادل بیماران قبل و بعد از هشت هفته تمرین مورد مطالعه آماری قرار گرفتند. به منظور تعیین نرمال بودن داده ها از آزمون کلوموگروف –اسمیرنوف و تعیین اختلاف درون گروهی و بین گروهی به ترتیب از آزمون تی همبسته و آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. کلیه تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 و سطح معنی داری p£0.05 انجام شد.یافته ها: در انتهای مطالعه میزان تعادل بین پیش آزمون و پس آزمون در گروه تمرین یوگا هاتا (33.75 در مقابل 43.08) و گروه تمرین ثبات مرکزی (37 در مقابل 45.08)، به طور معناداری بهبود یافت (p£0.05)، اما بین دو گروه اختلاف آماری معنادار وجود نداشت (p£0.05) نتیجه گیری: تمرینات ثبات مرکزی و یوگا می تواند تعادل افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس را بهبود بخشد. از سوی دیگر، عدم تفاوت معنادار بین میزان تعادل دو گروه بعد از تمرین، حاکی از تاثیر یکسان هر دو نوع تمرین بر بهبود تعادل بیماران ام.اس است.