شهلا پایمزد

تبخیر یکی از پارامترهای مهم در مدیریت سدها، دریاچه ها و مخازن، تغییرات تراز آب و محاسبه بیلان آب آنها می باشد که برآورد دقیق آن با مشکلات و پیچیدگی های خاصی همراه است. امروزه روابط و مدل های متعددی برای برآورد تبخیر از سطوح آزاد آب ارائه شده اند که اغلب آنها مبنای فیزیکی و تجربی دارند. با توجه به محدودیت روشهای فیزیکی و تجربی برآورد تبخیر، استفاده از فناوری سنجش از دور به دلیل امکان برآورد مکانی اطلاعات و همچنین حداقل نمودن استفاده از داده های هواشناسی می تواند کاربرد وسیعی در محاسبه تبخیر داشته باشد. الگوریتم های زیادی برای برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از فناوری سنجش از دور توسعه داده شده اند. در مورد استفاده از این الگوریتم ها برای برآورد تبخیر از سطوح آزاد آب مطالعاتی هر چند بصورت محدود صورت گرفته، ولی در مورد مقایسه آنها در برآورد تبخیر از سطوح آب تا کنون هیچ مطالعه ای صورت نگرفته است. در این تحقیق دریاچه ارومیه به عنوان منطقه مطالعاتی در نظر گرفته شده و الگوریتم های سنجش از دوری SEBS وSEBAL در برآورد تبخیر ماهانه از سطح آزاد آب این دریاچه مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته اند. بدین منظور 84 تصویر سنجنده MODIS واقع در ماهواره Terra در طول ما ه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور سالهای 1385 الی 1388 برای منطقه مورد نظر جمع آوری و پردازش گردیدند. اطلاعات هواشناسی برای اجرای الگوریتم ها از ایستگاه های هواشناسی ارومیه، سلماس، تبریز و سهند جمع آوری شدند. همچنین اطلاعات تشت تبخیر ایستگاه سینوپتیک ارومیه به عنوان مبنای ارزیابی الگوریتم ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاکی از دقت قابل قبول هر دو الگوریتم در برآورد تبخیر ماهانه بودند اما الگوریتم SEBS مطابقت بیشتری با 8/7 RMSD = و 26/3-MBE= نسب به الگوریتم SEBAL با 88/14 RMSD = و 46/22MBE= با داده های تشت تبخیر را نشان داد. در این تحقیق همچنین فاکتور شوری به عنوان ضریبی برای اعمال کردن تاثیر شوری آب در میزان تبخیر مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور دریاچه زریوار به عنوان یک دریاچه شیرین و دریاچه ارومیه به عنوان یک دریاچه شور انتخاب گردیدند. مدلسازی تحقیق و نتایج حاصل از اجرای الگوریتم مذکور حاکی از آن است که الگوریتم SEBS در صورت اعمال ضریب شوری دقت و عملکرد بهتری نسبت به الگوریتم SEBAL دارد و مضافا پیچیدگی های اجرای SEBAL