همزیستی ریزوبیوم-یونجه علاوه بر افزایش رشد گیاه می تواند باعث افزایش مقاومت گیاه نسبت به تنش های زیستی و غیرزیستی شود. در این مطالعه اثرات تلقیح باکتریایی Rhizobium melilotiسویه استاندارد (PTTC)، اثرات غلظت های مختلف آهن (کلات آهن، 0، 5، 10، 20 و 25 میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن) و اثر متقابل تلقیح باکتریایی و تیمارآهن به مدت 45 روز بر گیاه یونجه در قالب آزمایشات فاکتوریل در یک طرح کاملا تصادفی مطالعه شده است. تلقیح ریزوبیومی به تنهایی اثرات سودمندی بر رشد گیاه یونجه نشان داد و باعث افزایش پارامترهای رشد، رنگیزه های فتوسنتزی، میزان پروتئین و جذب عناصر شد ولی تلقیح بر مقدار پرولین و آنتی اکسیدان ها تاثیری نداشت. تیمارآهن بر پارامترهای رشد، رنگیزه های فتوسنتزی، میزان پروتئین و جذب عناصر اثر مثبت داشت. بیشترین شاخص های رشد در غلظت 25 میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن مشاهده شد. بیشترین مقدار پرولین و فعالیت آنتی اکسیدانی که نشانه تنش است، در غلظت0 میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن سنجش شد. از این رو این غلظت نانوذرات اکسیدآهن برای گیاه یونجه تنش محسوب می شود. اثرات منفی ناشی از تیمار 0 میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن بر گیاه یونجه تلقیح یافته با ریزوبیوم ملیلوتی کاهش یافت. در واقع ریزوبیوم با کاهش شرایط تنش باعث افزایش مقاومت گیاهان تلقیح یافته می شود. بیشترین مقدار پارامترهای رشد، رنگیزه های فتوسنتزی و میزان پروتئین در گیاهان تلقیح یافته با ریزوبیوم ملیلوتی و 10 میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن اندازه گیری شد.
