شخصیّت یکی از عناصر مهم هر اثر ادبی به ویژه رمان است. چگونگی و نحوه پردازش آن به انتخاب و نبوغ نویسنده بستگی دارد و همین امر باعث قوّت یا ضعف یک اثر ادبی می شود. نویسنده می تواند با شخصیّت پردازی مناسب، ویژگی های درونی و خصوصیّات پنهانی شخصیّت ها را نشان دهد و در نهایت به التذاذ ادبی مخاطب کمک نماید. رمان های «سووشون» و «زقاق المدق» به شیوه رمان های مدرن و پست مدرن نوشته شده است. نویسندگان این دو رمان توانسته اند با توجّه به فضای تاریخی هر دو اثر شخصیّت های تأثیرگذاری خلق کنتد این تحقیق با هدف شناخت و تحلیل شخصیّت و شیوه های شخصیّت پردازی و مقایسه آن در دو رمان «سووشون» و «زقاق المدق» از آثار نجیب محفوظ و سیمین دانشور انجام شده است. در این پژوهش برآنیم تا بابهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی و با لحاظ برخی تفاوت ها و تشابهات، قهرمان سووشون را منطبق با قهرمان زقاق المدق معرفی کنیم و همچنین دلایل تفاوت در شیوه شخصیت پردازی این دو نویسنده هم عصر را نمایان سازیم. نتیجه پژوهش، بر آن شد که هر دو نویسنده برای شخصیّت پردازی از شیوه های گفتگو، توصیف و روایت حوادث از نگاه و زبان شخصیّت های اصلی استفاده کرده است و توانسته اند به خوبی هدف اصلی خود را که کشمکش درونی و بیرونی شخصیّت هاست به مخاطب انتقال دهد.
