سید محسن مرتضوی شاهرودی

چکیده زمینه و هدف: هستههای پرتوزا به صورت طبیعی و مصنوعی در آب، خاک، سنگ و هوا وجود دارند و همه انسانها در معرض تابشهای هستهای قرار دارند. برخی از فعالیتهای بشری مانند استفاده از سالحهای حاوی اورانیوم ضعیف شده در جنگها و یا سوانح هستهای باعث افزایش پرتوزایی محیطی میشوند. با توجه به نزدیکی هویزه به مناطق جنگی کشور عراق، مطالعه پرتوزایی خاک این منطقه از اهمیت باالیی برخوردار است. روش بررسی: در این پژوهش 10 نمونه خاک از منطقه هویزه در نزدیکی مرز عراق مورد مطالعه قرار گرفتند. فعالیت ویژه هستههای پرتوزا با روش بینابنمایی گاما و با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی)HPGe )مدل GCD30195 با بازدهی نسبی 30% تعیین گردید. مقدار فعالیت معادل رادیوم، شاخص خطرپذیری داخلی و خارجی و کمیتهای دزسنجی و همچنین ضریب همبستگی پیرسون بین مقادیر رادیوم، توریوم وپتاسیم محاسبه شد. ،Ra 238 یافتهها: مقادیرمیانگین فعالیت ویژه هستههای U 226 Th ، 232 K، 40 Cs و 137 در نمونههای خاک مورد مطالعه به ترتیب 09/34 ، برحسب 5/64 و 384/68 ،34/84 ،34/96 -1 Bqkg بدست آمد. مقادیرHin وHext در نمونهها به ترتیب از 37/0تا 49/0 و 25/0 تا37/0 و Th 226 تغییر میکند. ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات Ra 232 برابر 59/0 بهدست آمد که همبستگی متوسطی را نشان می- دهد. 1 -بحث و نتیجه گیری: مقدار میانگین Raeq درنمونههای مورد مطالعه Bqkg 39/114 به دست آمد که از مقدار میانگین جهانی ( -1 69Bqkg/131 )کمتر است. همه کمیتهای رادیولوژیکی نمونهها درسطح مجاز میباشند و نزدیک به میانگین جهانی است. آثاری از اورانیوم ضعیف شده در این منطقه مشاهده نگردید