سیداسداله محسنی موحد (بازنشسته)

وضعیت آب و هوایی خشک تا نیمه خشک ایران و وقوع ریزش های جوی با پراکنش نامناسب مکانی و زمانی ، کشاورزان این مرز و بوم را در سالهای اخیر به اجرا و استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار بویژه آبیاری بارانی سوق داده است . لیکن دقت در طراحی این سیستمها و مدیریت صحیح در اجرا و نحوه بهره برداری از آنها ، عوامل مهمی در توسعه و بهبود عملکرد این سیستمها میباشند . هدف از این پژوهش ، ارزیابی عملکرد سیستمهای آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک ا جرا شده در دشت اراک ،شازند ،خنداب ،وکمیجان در در استان مرکزی میباشد . برای این منظور 10 سیستم آبیاری در دشتهای فوق به طور کاملا تصادفی انتخاب شده و مورد ارزیابی قرار گرفت . در این ارزیابی از معیارهای ضریب یکنواختی (CU ) ، یکنواختی توزیع ( DU ) ، راندمان پتانسیل کاربرددرربع پائین (PELQ) و راندمان واقعی کاربرد در ربع پائین (AELQ) استفاده گردید . نتایج نشان داد که معیارهای ارزیابی در تمامی این سیستمها دارای مقادیر نامطلوب و غیر قابل قبولی بوده و پائین تر از حد مجاز مریام و کلر ( 1987 ) میباشند ، به نحوی که در بلوک آزمایش این مزارع ، مقادیر میانگین معیارهای CU t، DU t ، PELQt و AELQt به ترتیب برابر : 71/8، 60/6،48/5 ، و48/5درصد ، و در کل سیستم این مزارع ، مقادیر میانگین معیارهای CU s ، DU s ، PELQ s و AELQ s به ترتیب برابر : 67 ، 66/ 48، 52 و 52 درصد میباشند نتایج ارزیابی کلی این سیستمها بعد از ترسیم منحنی درصد کفایت آبیاری نشان داد که در اکثر این سیستمها به علت کمبود ریزشهای جوی ، کم آبی و افت سفره های آب زیرزمینی ، کشاورزان اقدام به کم آبیاری میکنند که برابر بودن مقادیر راندمان پتانسیل کاربردPELQ و راندمان واقعی کاربرد AELQ نیز وجود این کم آبیاری را ثابت میکند . به طور کلی می توان گفت که مشکلات اصلی طر حهای آبیاری تحت فشار در شهرستان های ذکر شده عدم دقت در طراحی و اجرا ، مدیریت و نگهداری سیستم ها و به کار بردن وسائل با کیفیت نامناسب بوده