پژوهش حاضر با هدف بررسی بررسی وضعیت تربیتی، هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی مدارس تیزهوشان استان مرکزی و ارائه راهکار در سال تحصیلی 1401-1400 انجام گرفت . جامعه آماری کلیه دانش آموزان شامل کلیه دانش آموزان پایه دوم متوسطه مدارس تیزهوشان استان مرکزی در سال تحصیلی 1401-1400 بود که به روش سرشماری کلیه مدارس تیزهوشان استان مرکزی انتخاب شدند.به منظور مقایسه وضعیت دانش آموزان تیزهوش استان مرکزی دانش آموزان مدارس عادی که از لحاظ سطح فرهنگی اجتماعی و اقتصادی با مدارس تیزهوشان استان همتا بودند، انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه شاخص های تربیتی میرزامحمدی(1386)، پرسشنامه هویت ملی رستگار و ربانی (1392) و پرسشنامه عمل به باورهای دینی(معبد) گلزاری (1379) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی( فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، واریانس و انحراف معیار) و آمار استنباطی(تحلیل کوواریانس و واریانس از طریق نرم افزار spss 23 محاسبه گردید. نتایج پژوهش نشان داد وضعیت تربیتی، هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه مدارس تیزهوشان و عادی بیشتر از حد متوسط بود که بیانگر این نکته بودکه هر دو گروه دانش آموزان در این شاخص ها وضعیت مطلوبی دارند. یافته های دیگر پژوهش نشان داد وضعیت تربیتی، هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی در دو گروه دانش آموزان تیزهوش و عادی تفاوت معنیداری وجود دارد که این تفاوت به نفع دانش آموزان عادی بود. دیگر یافته ها نشان داد دانش آموزان پسر نسبت به دانش آموزان دختر در هر دو مدرسه در وضعیت تربیتی، هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی وضعیت بهتری داشتند.دیگر یافته ها نشان داد با افزایش پایه تحصیلی میانگین شاخص تربیتی های تربیتی در هر دو مدارس افزایش یافته است و دانش آموزان در هر دو مدرسه عادی و تیزهوش در رشته انسانی وضعیت بهتری از لحاظ شاخص های تربیتی داشتند. دیگر یافته ها حاکی از آن بود که در مولفه های وضعیت تربیتی تفاوت معنی داری در بعد اعتقادی و بعد سیاسی بین دانش آموزان مدارس تیزهوشان و عادی وجود ندارد، اما در مولفه های اخلاقی ، فرهنگی هنری و اجتماعی با توجه به نوع مدرسه(تیزهوشان و عادی) در دانش آموزان دوره دوم متوسطه مدارس استان مرکزی تفاوت معناداری وجود داشت و این مولفه ها در دانش آموزان مدارس عادی بالاتر از دانش آموزان مدارس تیزهوشان بود. یافته دیگر حاکی از آن بود که تفاوت معنی داری در هویت زبانی بین دانش آموزان مدارس تیزهوشان و عادی وجود ندارد، اما در مولفه های هویت اجتماعی ، هویت سرزمینی، هویت دینی، هویت فرهنگی و هویت سیاسی، با توجه به نوع مدرسه(تیزهوشان و عادی) در دانش آموزان دوره دوم متوسطه مدارس استان مرکزی تفاوت معناداری وجود داشت و این تفاوت به نفع دانش آموزان عادی بود. بیافته دیگر حاکی از آن بود که با افزایش پایه تحصیلی میانگین هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی در هر دو مدارس کاهش یافته است و دانش آموزان در هر دو مدرسه عادی و تیزهوش در رشته انسانی وضعیت بهتری از لحاظ هویت ملی داشتند. در شاخص عمل به باورهای مذهبی دانش آموزان در مدارس تیزهوشان در رشته انسانی وضعیت بهتری داشتند و در مدارس عادی دانش آموزان رشته ریاضی از لحاظ این شاخص نسبت به دانش آموزان سایر رشته ها بهتر بودند . یافته های دیگر حاکی از آن بودکه در شاخص های تربیتی در بین دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری مشاهده گردید. نوع مدرسه نیز در شاخص های تربیتی در دانش آموزان مدارس تیزهوشان و عادی تفاوت معناداریداشت. اما اثرات متقابل نوع مدرسه و جنسیت معنادار نبود. در هویت ملی در بین دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری مشاهده شد. نوع مدرسه در هویت ملی در دانش آموزان مدارس تیزهوشان و عادی تفاوت معناداری نداشت. همچنین اثرات متقابل نوع مدرسه و جنسیت معنادار نشد. یافته دیگر پژوهش نشان داد نوع مدرسه در عمل به باورهای مذهبی در دانش آموزان مدارس تیزهوشان و عادی تفاوت معناداری داشت، اما عمل به باورهای مذهبی در بین دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری نداشت. همچنین اثرات متقابل نوع مدرسه و جنسیت معنادار نبود .دیگر یافته های پژوهش با توجه به ارائه نظرات محدود معاونین پرورشی در خصوص وضعیت تربیتی، هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی دانش آموزان تیزهوش نشان داد این وضعیت به نظر مناسب است.دیگر یافته ها نشان داد که از دید مربیان شاخص های تربیتی ، هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی ، همه در اولویت یکسانی قرار دارند و به هر سه به یک میزان باید توجه شود. و در ادامه از نظر معاونین پرورشی راهکارهایی در خصوص بهبود متغیرهای پژوهش ارائه شد.. آنچه که حائز اهمیت است توجه به این نکته است که دانش آموزان تیزهوش به عنوان سرآمدان علمی و سرمایه های اجتماعی باید طلایه دار شاخص های تربیتی و هویت ملی و عمل به باورهای مذهبی باشند، لذا ارائه آموزش های لازم و برنامه های آموزشی، فرهنگی و مذهبی در راستای تقویت و بهبود این شاخص ها اهمیت دوچندانی دارد. کلمات کلیدی :