سعید موسوی پور

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر مبنای مولفه های سلامت روان انجام شد. این پژوهش از نوع تحلیل محتوا و به لحاظ هدف در حوزه ی پژوهش های کاربردی است . روش پژوهش تحلیل محتوای کمی می باشد. در این پژوهش نمونه آماری برابر جامعه آماری و شامل کل کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 1397-1396 بود که بر اساس تحلیل محتوا کل صفحات کتاب (متن،اهداف، تصاویر و فعالیت ها) مورد بررسی وتحلیل قرار گرفت. واحد ثبت جمله وتصویربود .معیار تحلیل توجه به مولفه های سلامت روان بود که از کار تحقیقاتی ادیب وهمکاران (1395) که منطبق بر پرسشنامه های (GHQ) و(SCL90 ) بودند ،انتخاب شدند . شش مولفه سلامت روان شامل: شناخت خود وعزت نفس، احساسات وعواطف، تصمیم گیری، برقراری ارتباط، تفکر نقاد، و روابط همسالان طبقه بندی گردیدند. ابزارهای اندازه گیری در این پژوهش شامل فرم فیش برداری، سیاهه تحلیل محتوا وچک لیست تحلیل محتوا بود .روایی توسط متخصصین تایید شد و پایایی با استفاده از روش اسکات محاسبه گردید. داده های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص های آمار توصیفی ،جداول ،فراوانی و درصد فراوانی تجزیه وتحلیل شده اند. یافته ها در بخش تحلیل توصیفی نشان داد که کتاب مطالعات اجتماعی دارای 78 هدف،1458 جمله،290 تصویر و 109 فعالیت است. بر اساس نتایج مولفه شناخت خود و عزت نفس در چهار عنصر(اهداف، متن، تصاویر و فعالیت) دارای 28 فراوانی 5.09 درصد ، مولفه احساسات و عواطف 86 فراوانی و 16.64 درصدی، مولفه تصمیم گیری 109 فراوانی و 19.84 درصد ، مولفه برقراری ارتباط 139 فراوانی و 25.27 درصد ، مولفه تفکر نقاد 122 فراوانی و 22.18 درصد ، مولفه روابط همسالان 66 فراوانی و 12 درصد بودند . می توان نتیجه گرفت که درکتاب مطالعات اجتماعی به مولفه های برقراری ارتباط،تفکر نقاد وتصمیم گیری نسبت به مولفه های شناخت خود وعزت نفس، احساسات وعواطف وروابط همسالان توجه بیشتری شده بود .در این بین مولفه شناخت خود و عزت نفس کمترین میزان و مولفه برقراری ارتباط بیشترین میزان و درصد فراوانی را به خود اختصاص داده بودند. .همچنین یافته ها نشان داد که بیشترین وکم ترین درصد توجه به مولفه های سلامت روان در عناصر کتاب به ترتیب در متن 61.27 درصد، فعالیت 15.63درصد،تصاویر12.90درصدواهداف 10.18درصد بودند .