محسن نظری فر

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی رفتار یاری‌طلبانه در رابطه بین خشونت خانگی، روابط خانوادگی و ایده‌پردازی خودکشی در نوجوانان ساکن مناطق آسیب‌خیز اجتماعی اراک انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی نوجوانان 13 تا 18 سال ساکن در مناطق آسیب‌خیز اجتماعی شهر اراک است که براساس روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد ۱۰۰ دختر و ۱۰۰ پسر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های پژوهش، شامل پرسشنامه ایده‌پردازی خودکشی نوجوانان کم‌سن رینولدز (1987)، مقیاس نگرش به یاری‌طلبی روانشناختی- فرم کوتاه فیشر و فارینا (1995)، مقیاس مواجهه کودک و نوجوانان با خشونت خانگی ادلسون و همکاران (2008) و فرم کوتاه مقیاس الگوهای روابط خانوادگی موس و موس (1994) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های توصیفی از نرم‌افزار آماری SPSS-25 و برای تحلیل و برازش مدل مفهومی پژوهش از نرم افزار PLS نسخه 3.3 استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد بین روابط خانوادگی و ایده‌پردازی خودکشی نوجوانان اثر مستقیم و معکوس معناداری وجود دارد امّا اثر مستقیم روابط خانوادگی بر رفتار یاری‌طلبانه معنادار نیست. همچنین، نتایج تحلیل نشان داد که خشونت خانگی بر ایده‌پردازی خودکشی اثر مستقیم و بر رفتار یا‌ری‌طلبانه اثر مستقیم و معکوس دارد. امّا نقش میانجی رفتار یاری‌طلبانه چه در رابطه بین روابط خانوادگی و ایده‌پردازی خودکشی و چه در رابطه بین خشونت خانوادگی و ایده‌پردازی خودکشی معنادار نبود. یافته‌ها همچنین نشان داد که در زمینه ایده‌پردازی خودکشی در نوجوانان، بین دخترها و پسرها تفاوت معنادار وجود دارد و این ایده‌پردازی در دخترها به‌طور معناداری بیشتر است. روانشناسان بالینی و مشاوران می‌توانند از این نتایج در جهت برنامه‌ریزی برای مداخلات پیشگیرانه به‌منظور کاهش ایده‌پردازی خودکشی دوره نوجوانی خصوصاً در بین دختران استفاده کنند. همچنین، نتایج حاکی از نیاز به آگاهی‌رسانی بیشتر نسبت به مسائل مربوط به سلامت‌روان و منابع یاری‎طلبی است.