محمدجواد نحوی نیا

گیاهان علوفه ای از مهمترین گیاهان زراعی زیر کشت در جهان به شمار می آیند، زیرا این گیاهان علوفه میلیون ها دام را در جهان تأمین می نمایند که این دام ها نیز به نوبه خود غذای میلیون ها انسان هستند. به منظور ارزیابی تأثیر سطوح تنش خشکی بر برخی صفات زراعی و خوش خوراکی کاکتوس علوفه ای آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دشت ذهاب در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی شامل؛ چهار تیمار تامین آب به میزان 56، 24، 15 درصد وزن خشک گیاه و شرایط دیم با سه تکرار در دو سال 1396 و 1397 اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی در هر دو سال آزمایش بر میزان کاهش طول و عرض پد در تیمار تنش متوسط (به ترتیب 23/34 و 18/28 میلی متر) در مقایسه با تیمار آبیاری نرمال (به ترتیب 23/17 و 20/18 میلی متر) از نظر آماری معنی داری نشد. بیشترین علوفه تر در تیمار بدون تنش در هر دو سال آزمایش حاصل شد (به ترتیب 65/46 و 64/88 تن در هکتار) و این در حالی بود که در تیمار تنش متوسط نیز 60/04 تن علوفه تر در هکتار تولید شده بود. بیشترین وزن علوفه خشک نیز در تیمار بدون تنش در سال اول آزمایش حاصل شد، که با تیمار تنش متوسط اختلاف معنی داری نداشت. نسبت غلظت عناصر در پدهای جوان در مقایسه با پدهای یکساله و دوساله برای عناصر فسفر (23/4 و 33/43 درصد)، پتاسیم (0/14 و 21/48 درصد)، کلسیم (2/47 و 21/55 درصد) و سدیم (66/01 درصد) بود. نتایج نشان داد که کم آبیاری باعث افزایش تجمع عناصر و خوش خوراکی علوفه شد. همچنین، علوفه خشک و علوفه تر همبستگی مثبت و معنی داری با طول و عرض پد، و میزان خوشخوراکی نشان دادند. بنابراین، می توان با اعمال تنش خشکی متوسط، به علوفه مشابه با تیمار آبیاری نرمال دست یافت. کاکتوس علوفه ای با داشتن کارایی بالا در تبدیل آب به ماده خشک، علوفه قابل توجهی را تولید کرده و به احیای پوشش های گیاهی سازگار با شرایط کم آبی کمک زیادی می کند.