مهدی محمدی قلعه نی

امروزه با پیشرفت تکنولوژی، امکانات گسترده‌ای برای پایش داده‌های اقلیمی با توان تفکیک متفاوتی فراهم شده است. لذا در تحقیق حاضر، هدف بررسی ترکیب پایگاه‌های داده‌های بارش و پایش همزمان خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در مقیاس زمانی ماهانه با استفاده از شاخص خشکسالی ترکیبی (CDI) در سطح حوضه‌های آبریز درجه دو کشور می‌باشد. بدین منظور ابتدا داده‌های مشاهداتی (100 ایستگاه سینوپتیک در مقیاس روزانه) و پایگاه‌های جهانی بارش و رواناب شامل ERA5،MRRRA2 ،GRUN ،GLDAS وTERRA (در مقیاس ماهانه) طی دوره زمانی 1987-2019 گرد‌آوری و استخراج گردید. سپس بر اساس شاخص خشکی، ایستگاه‌ها و حوضه‌ها آبریز طبقه‌بندی شدند و برای ترکیب پایگاه‌ها و شاخص‌ها از روش وزن دهی آنتروپی (EW) استفاده شده است. دقت پایگاه‌ها بر اساس معیارهای کلینگ گوپتا (KGE) و مجذور میانگین مربع خطا استاندارد شده (NRMSE) انجام شد. نتایج نشان داد که ترکیب پایگاه داده‌های بارش در اقلیم فراخشک، خشک، نیمه خشک و مرطوب به ترتیب 32، 10، 24 و 26 درصد باعث کاهش خطا نسبت به استفاده از پایگاه داده‌های منفرد گردید. در مقیاس 3 ماهه حوضه آبریز سفیدرود، دریاچه نمک و تالش و در مقیاس 12 ماهه حوضه آبریز دریاچه ارومیه، دریاچه نمک، سفید رود، هامون جازموریان، هامون مشیکل، جنوب بلوچستان و قسمتی از ارس از شدت، مدت و پیک بیشتری برخوردار هستند. بطور متوسط در هر دو مقیاس، خشکسالی‌ها در قسمت میانی کشور از شدت و مدت کمتری برخوردار می‌باشند. وسعت خشکسالی در حوضه‌های اقلیم فرا خشک، خشک و نیمه خشک در مقیاس 3 و 12 ماهه به ترتیب بطور متوسط 45 و 53 درصد و در اقلیم مرطوب 70 و 40 درصد بوده است. بر اساس یافته‌های فوق می‌توان گفت ترکیب پایگاه داده‌های بارش منجر به افزایش دقت استفاده از پایگاه‌های جهانی می‌گردد. همچنین خشکسالی در اقلیم مرطوب از شدت، مدت و وسعت بیشتری در مقیاس کوتاه‌مدت نسبت به بلند-مدت برخوردار می‌باشد.