مهدی محمدی قلعه نی

مهمترین روش جهت پایش خشکسالی هیدرولوژیکی، استفاده از شاخص‌های خشکسالی مبنی بر جریان رودخانه‌ای می‌باشد. این شاخص‌ها عموما مبتنی بر فرض پیروی سری داده‌های حجم جریان رودخانه از توزیع گاما و اصل انتقال هم احتمال می‌باشند. لذا در تحقیق حاضر، هدف بررسی توزیع مناسب بر داده‌های ماهانه جریان و تاثیر آن بر مشخصات و طبقات خشکسالی با استفاده از شاخص رواناب استاندارد شده (SRI ) در اقلیم‌های مختلف سطح کشور می‌باشد. بدین منظور ابتدا داده‌های ماهانه بارش، دما، تبخیر و تعرق و رواناب از 40 ایستگاه‌ سینوپتیک سطح کشور طی دوره 2020-1979 جمع‌آوری گردید. سپس از مدل باز تحلیل شده ERA5 پایگاه ECMWF با قدرت تفکیک مکانی 5/0 × 5/0 داده‌های مذکور و رواناب طی دوره منتخب استخراج شده است. آماره‌هایی مانند ضریب همبستگی (2R)، مجذور میانگین مربع خطا استاندارد شده (NRMSE) و میانگین خطای اریبی(MBE) می‌باشد که برای مقایسه داده‌های مدل‌ با داده‌های مشاهداتی استفاده شده است. در ادامه شاخص SRI برای دو مقیاس زمانی 3 و 12 ماهه بر اساس توزیع گاما و توزیع برتر برازش یافته محاسبه و مشخصات خشکسالی شامل شدت، مدت و فراوانی برای آن‌ها محاسبه شد. نتایج ارزیابی داده‌های مدل ERA5 حاکی از دقت بیشتر متغیرهای دما، تبخیروتعرق پتانسیل و بارش به ترتیب با میانگین NRMSE برابر با 09/0، 62/0 و 02/1 می‌باشد. با توجه به تغییر طبقات خشکسالی با تغییر توزیع مورد استفاده در شاخص، نتایج این تحقیق ضرورت برازش و انتخاب توزیع برتر را در محاسبه شاخص‌های خشکسالی هیدرولوژیکی نشان می‌دهد.