چکیده خالقیت به عنوان عملکرد یا توانایی شناخته شده است که به صورت اصیل، ارزشمند و مفید، ظهور پیدا میکند. سطح خالقیت هر فرد را میتوان با استفاده از ارزیابی عملکرد او در آزمون- های خالقیت سنجید. یکی از آزمونهای پرکاربرد در سنجش خالقیت، آزمون تداعیهای دور است. آزمون تداعیهای دور که به وسیله مدنیک )1967 )ساخته شد، به عنوان یک ابزار معتبرِ سنجشِ تفکرِ همگرا شناخته میشود. هدف این پژوهش بررسی ویژگیهای روانسنجی و تطبیق نسخۀ فارسی آزمون تداعیهای دور بود. بدین منظور 482 نفر از دانشجویان دانشگاه اراک به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند و در این پژوهش شرکت کردند. بدین صورت که ابتدا تعداد 200 دانشجو انتخاب و به آزمون تداعیهای دور پاسخ دادند. پس از پاالیش اولیه اصالحاتی در نسخۀ اولیه صورت گرفت و سپس 282 نفر متفاوت از نمونه اولیه به آزمونهای تداعیهای دور، حل مسئلۀ بینشی و استفادههای غیرمعمول گیلفورد پاسخ دادند. از دو رویکرد کالسیک و نظریۀ سؤال-پاسخ جهت بررسی ضریب دشواری و تمیز گویهها، روایی سازه، و پایایی استفاده شد. همبستگی مثبت معنادارِ آزمونِ تداعیهای دور با آزمونِ حل مسألۀ بینشی، و عدم ارتباط معنادار آن با آزمون استفادههای غیرمعمول گیلفورد، به ترتیب نشاندهندۀ روایی همگرا و افتراقی و در کل روایی سازۀ مناسبِ آزمون بود. نتایج نشاندهندۀ ویژگیهای روانسنجی مناسبِ نسخۀ 30 گویهایی آزمون تداعیهای دورِ ارائه شده در این پژوهش، بوده و میتوان گفت این آزمون برای اندازهگیری تفکر همگرا، در زبان فارسی، کارآمد و مناسب است.
