مجید مهدیه

پالایش گیاهی(Phytoremedation) استفاده از گونه های گیاهی انباشته ساز(Hyperaccumulators) برای حذف آلودگی فلزات سنگین از خاک می باشد. این تکنولوژی برای حل معضل آلودگی های زیست محیطی بسیار امیدوار کننده است. یک سیستم کارامد پالایش گیاهی نیازمند گونه های گیاهی با دو ویژگی عمده تحمل و تجمع فلز (جذب و سم زدایی) می باشد. علاوه بر این داشتن بیوماس بالای رشد سریع و سیستم ریشه ای وسیع از مشخصات یک گیاه ایده آل برای امر پالایش گیاهی می باشد. از آنجا که اغلب گونه های انباشته ساز که تا کنون شناسایی شده اند وحشی و فاقد بیوماس بالا می باشند لذا شناخت گونه های اهلی و با بیوماس بالا که توانایی انباشتن فلزات سنگین را دارا باشند بسیار مهم می باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی پتانسیل گونه شمعدانی عطری (Pelargonium roseum) واجد شاخ و برگ متراکم در جذب و انباشتن فلز سنگین سرب تحت شرایط گلخانه ای بود. برای این منظور این گیاه را داخل ورمی کلیت و در گلخانه با شدت نور 15000 لوکس فتوپریود 16 ساعت نور و 8 ساعت تاریکی و در دمای 20 درجه سانتی گراد پرورش داده ودر معرض غلظت های 0 ، 1000 ، 1500 ، 2000 و 2500 میلی گرم نیترات سرب در لیتر محلول غذایی هوگلند در یک تیمار 14 روزه قرار داده شد. در پایان دوره تیمار گیاهان برداشت و فلز سرب در بافت ریشه و محور هوایی گیاه با استفاده از روش ظرف تفلون بسته استخراج و با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که روند جذب و تجمع سرب در ریشه وئ محور هوایی مشابه بوده و با افزایش غلظت جذب سرب به صورت خطی افزایش می یابد براین اساس بالاترین مقدار تجمع سرب در تیمار 2500mg/l حاصل شد که در ریشه ها برابر13/62+-86/57 و در محورهای هوایی برابر 0/87 +- 4/42 در کیلوگرم وزن خشک بود.الگوی خطی جذب سرب احتمالا دخالت هر دو مکانیسم انتقال فعال و غیرفعال را برای جذب این فلز پیشنهاد می کند در پایان به نظر می رسد از آنجایی که میزان سرب انباشته شده در هر دو بخش گیاه بیش از 1 گرم در کیلوگرم وزن خشک است گونهPelargonium roseum یک گیاه انباشته ساز مناسب برای این فلز می باشد.