1403/08/24
مجید حاجی بابایی

مجید حاجی بابایی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی
نشانی: دانشگاه اراک، گروه تاریخ
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
جایگاه سیاسی نظامی عراق عجم دوره صفویه
نوع پژوهش
پایان نامه های تقاضا محور و غیر تقاضا محور
کلیدواژه‌ها
عراق‌عجم، حاکمان صفوی، دژها، قلمرو علی‌شکر، اصفهان
سال 1403
پژوهشگران علی اصغر میرزایی(استاد راهنما)، مجید حاجی بابایی(استاد مشاور)، محمود مشیدی(دانشجو)

چکیده

عراق عجم با توجه موقعیت راهبردی آن، همواره مورد توجه سلاطین و حکام اعصار گوناگون قرار داشت. این منطقه از آن جهت که هم دارای منابع و ثروت های طبیعی و از سوی دیگر، قرار گیری بر سر راه کاروان هایی که از شرق به غرب و یا شمال به جنوب در حرکت بودند، حائز اهمیت بود. این پژوهش بر آن است تا با بررسی منابع و گواهی ها، به این پرسش پاسخ دهد که که عراق عجم از نظر سیاسی و نظامی چه جایگاه و وضعیتی در دوران صفوی داشت ؟ بنا بر یافته های این پژوهش عراق عجم در هر برهه تاریخی با توجه به ثروت‌های خدادادی و موقعیت راهبردی آن همواره مورد توجه سلاطین مختلف قرار داشت. این منطقه همواره آبستن حوادث مهم و تاثیر گذار در تاریخ بود. یکی از نقاط عطف تاریخ ایران ظهور صفویان است و صفویان اهمیت ویژه‌ای برای عراق عجم قائل بودند چرا که همزمان می‌توانستند از این ناحیه، عراق عرب و به طبع آن حرکات امرای عثمانی تحت نظر بگیرند. در مواردی که شمال قلمرو صفوی مورد حمله سپاهیان عثمانی بود، صفویان در پناه عراق عجم این ایالت را مبدل به پایگاهی مستحکم برای دفاع و حمله در برابر نیروهای ینیچری می‌کردند. همچنین در شرق، حرکات ازبکان در خراسان و فرارود را کنترل کنند. با ظهور صفویان و اقتدار نصبی آنها عراق عجم که در ادوار پیشین ملتهب بود، آرام گرفت و تا حد زیادی بازسازی شد. هرچند هرزگاهی عثمانیان شمال عراق عجم معروف به قلمرو علی‌شکر را مورد تاخت و تاز قرار میدادند، اما این موقتی بود و چشم برهم زدنی بازسازی صورت میگرفت. در این پژوهش با بررسی منابع تاریخی دست اول و مرجع و با بهره گیری از نوشته های پژوهشگران معاصر تا حد ممکن وضعیت سیاسی نظامی عراق عجم در دوره صفوی بررسی می‌شود. به روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع مکتوب کتابخانه‌ای در این باره به تحقیق پرداخته شده است.