مه نوش مقدسی

هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی اثرات سطوح مختلف شیب و شدت باران بر مشخصات رواناب و رسوب با استفاده از شبیه ساز باران است که در قالب مطالعه ای آزمایشگاهی اجرا می شود. تحلیل تجزیه واریانس متغیرهای مورد اندازه گیری در آزمایش ها، با سه تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با دو متغیر شدت باران در پنج سطح (15، 5/22، 30، 5/37 و 45 میلی متر بر ساعت) و شیب در سه سطح 1، 3 و 5 درصد با استفاده از نرم افزار SPSS 26 انجام شد. نتایج تحلیل واریانس، حاکی از اثرات معنی دار سطوح مختلف شیب و شدت باران بر مقادیر متغیرهای اندازه گیری شده شامل حجم رواناب، ضریب رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک در سطح معنی داری یک درصد است. همچنین نتایج آزمون دانکن بیانگر اختلاف معنی دار در سطح یک درصد برای تمامی متغیرهای اندازه گیری شده است؛ به طوری که بیشترین و کمترین افزایش مقادیر میانگین به ازای افزایش شیب از 1 به 5 درصد، مربوط به هدررفت خاک و ضریب رواناب و به ترتیب برابر با 182 و 5 درصد افزایش در مقادیر میانگین آنها است. بیشترین تغییر در بین پارامترهای اندازه گیری، به ازای تغییر یک سطح متغیر شیب از 1 به 3 درصد در مقدار میانگین هدررفت خاک دیده می شود که برابر با 75/41 گرم افزایش بوده است. با افزایش شدت باران از 15 به 45 میلی متر بر ساعت میانگین تمامی متغیرهای مورد اندازه گیری شامل حجم رواناب، ضریب رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک به ترتیب برابر با 341، 20، 635 و 446 درصد افزوده می شود.