مه نوش مقدسی

خشکسالی پدیدهای است، طبیعی که تقریبا در تمامی اقلیم های جهان رخ میدهد. اثرات این پدیده خزنده و آرام در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل بارندگی ساالنه کمترشان، بیشتر است. در مقابل روشهای سنتی که مبتنی بر مشاهدات ایستگاههای هواشناسی هستند و بیشتر به بررسی خشکسالی هواشناسی میپردازند، استفاده از تکنیک سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای به عنوان یک ابزار مفید برای پایش خشکسالی کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، هدف مقایسه و ارزیابی پایش خشکسالی کشاورزی در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه با استفاده از شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI)،شاخص سالمت پوشش گیاهی (VHI ) و شاخص وضعیت دمایی (TCI ) طی سالهای 1381 تا 1383 با استفاده از سنجده مادیس است. بدین منظور، ابتدا شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI ) از روی تصاویر مادیس طی ماههای خرداد، تیر، مرداد و شهریور محاسبه شد. سپس، با مقایسه میانگین این شاخص طی ماه های مذکور، ماه شهریور با بیشینه مقدار به عنوان ماه معرف برگزیده شد. با توجه به کمینه و بیشینه شاخص NDVI در ماه شهریور سالهای 1391و 1393 نقشه های پهنه بندی شاخصهای خشکسالی سنجش از دور VCI ،VHI و TCI تهیه شده است. در ادامه، برای بررسی عملکرد شاخصهای خشکسالی کشاورزی مقادیر ضریب همبستگی برای نمایه های VCI ،VHI و TCI با شاخص هواشناسی SPI محاسبه شد. نتایج نشان داد که نمایه سنجش از دور از دقت خوبی در برآورد پراکندگی مکانی و زمانی خشکسالی کشاورزی برخوردار است، بهطوریکه ضریب همبستگی بین نمایه VHI و SPI برابر 0/86 به دست آمد که نشاندهنده تطابق این شاخص با شاخص هواشناسی SPI است.