1403/09/02
مه نوش مقدسی

مه نوش مقدسی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0003-4933-6501
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 14019976700
دانشکده: دانشکده کشاورزی و محیط زیست
نشانی: دانشگاه اراک، گروه مهندسی آب
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی تاثیر تاسیسات مهار آبهای سطحی ایجاد شده بر حق آبه تالاب کویری میقان اراک
نوع پژوهش
طرح پژوهشی خاتمه‌یافته
کلیدواژه‌ها
بند خاکی، حق آبه، تالاب میقان
سال 1398
پژوهشگران آزاده کاظمی ، مه نوش مقدسی ، امیر هدایتی آقمشهدی ، محمدرضا گیلی

چکیده

سدسازی موضوعی است که امروزه گریبانگیر منابع آبی طبیعی کشورمان شده است که تالاب میقان نیز از این مستثنی نیست. بنابراین هدف عمده و اصلی این پژوهش بررسی آثار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سدهای خاکی بر روی حقابه تالاب میقان می باشد.بررسی عوامل موثر با توجه شرایط حاکم بر حوضه تالاب میقان نشان از چند نکته مهم دارد. مهمترین نکته در ارتباط با این موضوع این است که، علاوه بر اینکه میزان بارش در حوضه آبریز میقان طی بازه های زمانی 1377-1388 حدود 7 درصد (110 میلیون مترمکعب) کاهش یافته است، حدود 71 درصد از این میزان بارش نیز تبخیر می شود؛ که این موضوع با آمار و اطلاعات موجود در کل ایران نیز کاملا همخوانی دارد.علاوه بر این، واقعیت دیگری که باید به آن اشاره نمود این است که، سهم آب های سطحی از کل مصارف آب در حوضه میقات تنها 2 % می باشد و مابقی آن از آب های زیر زمینی تامین می شود، که اتکا به این آب با توجه به کاهش افت آن طی سال های گذشته، بحث کنترل و نظارت بیشتر بر آن ها را بیش از پیش حائز اهمیت می کند. در کنار این موضوع نیز باید توجه داشت که حدود 86 % از مصرف آب های زمینی نیز در اختیار بخش کشاورزی است، که رقم قابل تاملی است. اما در خصوص فشار وارد شده بر حوضه میقان ناشی از سدها و سازهای زیر حوضه های، باید توجه داشت که حدود حدود 53 % از فشارهای وارده ناشی از حجم سدها بر پائین دست ناشی از زیر حوضه امان آباد بوده و پس از آن زیرحوضه ساروق با 34 % در جایگاه بعدی قرار دارد، و در آینده نیز تخصیص بودجه و زمان برای اصلاح فشارها نیز می بایست منطبق بر این موضوع باشد. البته کاهش 35 و 67 درصدی مراتع این دو زیرحوضه و تبدیل آن به اراضی کشاورزی، فشارهای وارده ناشی از سدهای این زیرحوضه ها بر اراضی پائین دست آنها را کاملا قابل قبول می کند. پس از بررسی پارامترهای مختلف، در خصوص تاثیر سد و سازه های مورد استفاده بر روی رودخانه های موجود در حوضه تالاب میقان، این موضوع کاملا مشهود است که بدلیل کاهش عرضه منابع آب ناشی از تغییرات اقلیمی و توسعه ناموزون تقاضا منابع آب، بویژه در بخش کشاورزی، تعادل طبیعی حوضه آبریز میقان ناشی از بالادست تا حدود زیادی دست خوش تغییرات شده است.