مه نوش مقدسی

یکی از مهم ترین پیامدهای خشکسالی کاهش سطح پوشش گیاهی است. با کاهش پوشش گیاهی، شرایط محیطی برای بروز مشکلات مختلف نظیر فرسایش خاک، افزایش میزان روناب سطحی و... فراهم می-شود. بر این اساس ارزیابی اثرات خشکسالی بر روی پوشش گیاهی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا در این تحقیق، با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنجنده MODIS در دوره زمانی 12 ساله (1379 تا 1390) اقدام به استخراج و ارزیابی نمایه های خشکسالی کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه گردید. بدین منظور شاخص های خشکسالی ماهواره ای شامل: شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI)، شاخص وضعیت دما (TCI)، شاخص سلامت گیاه (VHI) از روی تصاویر مودیس استخراج و نتایج حاصل با مقادیر شاخص بارش استاندارد (SPI) مقایسه گردید. معادله همبستگی بین نمایه های خشکسالی ماهواره ای با شاخص بارش استاندارد (SPI) نشان داد که نمایه سنجش از دور از دقت خوبی در برآورد پراکندگی مکانی و زمانی خشکسالی کشاورزی برخوردار است، به طوری که ضریب همبستگی بین نمایه VHI و SPI برابر 86/0 بدست آمد. بر مبنای محاسبه های انجام شده، شرایط اقلیمی محدوده با نتایج حاصل از شاخص گیاهی VHI تطابق بیشتری دارد. شاخص پوشش گیاهی VCI با شاخص تبخیر تعرق ETDI در سال 1379 مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. در نهایت می توان به این نتیجه رسید که در حالت کلی، هر دو شاخص VCI و ETDI عکس العمل سریعی را برای دوره های خشکسالی کشاورزی نشان می دهند و با توجه به نتایج می توان برای بررسی خشکسالی در پهنه وسیع شاخص ETDI را به عنوان شاخصی مناسب جایگزین شاخص های پوشش گیاهی قلمداد کرد.