حسین صالحی ارجمند

شاه توت در زمینه های دارویی، اقتصادی و باغبانی از جمله محصولات مهم محسوب می-گردد. در پژوهش حاضر، تعداد 112 ژنوتیپ شاه توت از 17 منطقه در محدوده شهر های استان مرکزی و کاشان مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله اول، صفات مورفولوژیکی میوه و برگ تمامی ژنوتیپ های جمع آوری شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات شامل 37 صفت مورفولوژیکی و هفت صفت بیوشیمیایی بودند که از این تعداد، 20 صفت مورفولوژی و 5 صفت بیوشیمیایی، ضریب تغییرات بیش از 20 درصد را نشان دادند. نتایج این پژوهش نشان داد که بیش ترین وزن میوه مربوط به ژنوتیپ های اسکون-5 (69/5 گرم)، برزک-32 (29/5 گرم)، برزک-27 (29/5 گرم)، برزک-16 (28/5 گرم)، برزک-9 (26/5 گرم)، برزک-21 (25/ 5 گرم)، قلعه نو-2 (13/5 گرم) و مس اولیا-2 (10/5 گرم) بود. میوه های ژنوتیپ مس اولیا-2 (34/20 میلی متر) و انجدان-2 (24/22 میلی متر) بیش ترین عرض میوه را نشان دادند. دامنه وزن میوه بین 79/1 تا 69/5 گرم با میانگین 85/3 گرم بود. بیش ترین طول میوه مربوط به ژنوتیپ اراک-1 (23/30 میلی متر) بود. بیش ترین مواد جامل محلول (TSS)، 80/24 درصد و کم ترین آن 20/11 درصد بود. کم ترین میزان اسیدیته قابل تیتراسیون (TA) در ژنوتیپ جاورسیان-1 (02/0 درصد) مشاهده شد که این ژنوتیپ دارای رنگ ارغوانی تیره بود. میزان محتوی آنتوسیانین کل بین 62/57 و 65/475 میلی گرم در 100 گرم وزن تر میوه بود. فنول کل نیز محدوده تغییراتی بین 27/232 تا 73/1777 میلی گرم در 100 گرم وزن تر را نشان داد. وزن میوه همبستگی مثبتی را با عادت رشد درخت، طول برگ، عرض برگ و همچنین طول میوه و عرض میوه نشان داد. این مطالعه دانش ما را در خصوص تغییرات فنوتیپی و بیوشیمیایی موجود در بین ژنوتیپ های مختلف شاه توت ارتقا بخشیده و به منظور استفاده تولید-کنندگان، اصلاح گران و پژوهش گران مسلماً مفید فایده خواهد بود.