حسین حسن نژاد دراباد

در سالهای اخیر ایجاد فولادهایی دارای استحکام بالا جهت استفاده در صنعت خودروسازی مورد توجه بوده است. به همین منظور در کار حاضر به بررسی رفتار فولادهای دوفازی پرداخته و خواص کششی آن ها را با توجه به تغییر در میزان سیلیسیم و دما در حین فرآیند تمپر مورد بررسی قرار می دهیم. نمونه های دارای ترکیب شیمیایی مشخص شده، با مقادیر متفاوت سیلیسیم (به شکل کم(18/0%) متوسط(08/1%) و پر(66/1%)سیلیسیم) را طی آنیل میان بحرانی در دمای ℃750 و مدت 20 دقیقه و سپس کوئنچ در آب به فولاد دوفازی تبدیل می کنیم. پس از آن نمونه ها در دماهای 200، 300 و ℃400 به مدت یک ساعت تمپر می شوند. 9 نمونه تمپر شده به همراه یک نمونه آنیل شده آزمون کشش را گذارتده و اطلاعات حاصل از آن را بررسی کردیم. نتایج حاصل از آزمون کشش و بررسی نمودارهای رسم شده نشان می دهد، که با افزایش دمای تمپر میزان استحکام تسلیم و استحکام کششی نهایی کاهش می یابد، که بدلیل تجزیه ی شدید مارتنزیت در دماهای بالا است. همچین در نمونه ی تمپر نشده افزایش مقدار سیلیسیم باعث کاهش در میزان استحکام تسلیم و استحکام کششی نهایی و افزایش در مقدار کرنش کل و کرنش یکنواخت می شود، که ناشی از اثرگذاری سیلیسیم بر دماهای بحرانی و کاهش کسر حجمی مارتنزیت است. این کاهش در مقدار مارتنزیت سبب افزایش در کرنش کل و یکنواخت نمونه تمپر نشده می باشد. در حین فرآیند تمپر با افزایش مقدار سیلیسیم از 18/0 به 66/1%، استحکام تسلیم و استحکام کششی نهایی بالاتر رفته که ناشی از تشکیل محلول جامد فریت از طریق سیلیسیم و همچنین رسوب گذاری کاربیدهای متفاوت در دماهای مختلف تمپر است. در دمای تمپر℃ 200 کاربید η یا ε ، تمپر در دمای ℃300 کاربید هاگ و در دمای ℃ 400 کاربید آهن یا سمنتیت پایدار هستند و موجب استحکام دهی در فولاد دوفازی تمپر شده می شوند. افزایش میزان سیلیسیم سبب بزرگ تر شدن عمق دیمپل ها در سطح شکست و نرم تر شدن فولاد می شود. با افزایش دمای تمپر حفرات دیمپل عمیق تر می شوند که ناشی از تجزیه مارتنزیت و کاهش تنش های داخلی است.