نوع ادبی حماسه به لحاظ کلیتی که دارد به روح قومی و سرشت و سرنوشت یک قوم نزدیک تر است و شخصیت هر قوم و ملت در حماسه های او بهتر از سایر انواع ادبی مانند نوع غنایی و تعلیمی اش نمودار می شود. بدین سبب شاهنامه فردوسی نماد ملیت و هویت ایرانی است. در عصر فردوسی شرایط تاریخیِ و فرهنگیِ نوزایی واحیای هویت ملی فراهم بوده است و شاعربا سرایش شاهنامه بخوبی از پس این وظیفه خطیر بر آمده است. هویت در ارتباط با غیر و تمایز از غیر شکل می گیرد واز مولفه های اصلی آن، زبان، ملیت، مذهب، فرهنگ، جغرافیای سیاسی و معنا هستند. از مولفه های هویت انسانی در شاهنامه می توان به خرد،دادگری، عبرت و تأمل، مرگ و تقدیر اشاره کرد. درکنار این هویت ها، هویت ویژه شاهنامه هویت پهلوانی است که پیمان و عهد،نام و ننگ و جنگ و صلح از مولفه های اصلی آن است. در این مقاله نخست به تعریف هویت پرداخته شده وسپس مولفه های اصلی آن تبیین شده است. آنگاه مهمترین مولفه های هویت انسانی در شاهنامه بررسی و تحلیل شده است. در پایان، به هویت ویژه شاهنامه یعنی هویت پهلوانی و ویژگی های آن اشاره شده است.
