حمیدرضا مومنی

فلزات سنگین مانند کادمیوم دارای قدرت اکسیدانی بسیار بالایی می باشند. انباشت کادمیوم به عنوان یک آلاینده زیست محیطی در اندام های تولیدمثلی می تواند اثرات مخربی را از طریق القاء تنش اکسیداتیو بر روند اسپرماتوژنز و فراسنجه های اسپرم بگذارد. سیلیمارین ماده مؤثره موجود در دانه گیاه خار مریم یا ماریتیغال می باشد و به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی، تنش اکسیداتیو را مهار می کند. با توجه به اثرات مخرب کادمیوم بر دستگاه تناسلی و به خصوص اسپرم و خاصیت آنتی اکسیدانی سیلیمارین، این مطالعه با این هدف انجام شد تا مشخص نماید که آیا سیلیمارین قادر است از اثرات کادمیوم بر قطر هسته و شکست DNA اسپرم قوچ جلوگیری نماید. اسپرم مورد استفاده در مطالعه حاضر از اپیدیدیم بیضه های قوچ های فراهانی کشتار شده جمع آوری و به چهار گروه تقسیم شد. در هر نمونه، 106× 5 اسپرم وجود داشت. تیمارهای آزمایشی شامل اسپرم های لحظه صفر، اسپرم های لحظه 180 دقیقه (شاهد)، اسپرم های تیمار شده با کلرید کادمیوم (10 میکرومولار) به مدت 180 دقیقه و اسپرم های تیمار شده با سیلیمارین (5 میکرومولار) همراه با کلرید کادمیوم (10 میکرومولار) به مدت 180 دقیقه بودند. برای بررسی جنبه های مورفولوژیکی آپوپتوز در هسته اسپرم از رنگ آمیزیDiff-Quick استفاده گردید. همچنین برای برآورد شکست DNA از رنگ آمیزی اکریدین اورنژ و تست SCD استفاده شد. آنالیز داده ها از طریق روش تجزیه واریانس یک طرفه صورت گرفت. مقایسه میانگین تیمارها با استفاده از آزمون توکی در سطح خطای 05/0 انجام شد. در این پژوهش، قطر هسته اسپرم در گروه تیمار شده با کلرید کادمیوم نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری (05/0P<) کاهش یافت. استفاده از سیلیمارین همراه با کلرید کادمیوم توانست کاهش قطر هسته اسپرم را نسبت به گروه تیمار شده با کلرید کادمیوم به طور معنی داری جبران کند. همچنین نتایج نشان دادند که درصد شکست DNA در گروه تیمار شده با کلرید کادمیوم در مقایسه با گروه شاهد (001/0>P) و گروه تیمار شده با سیلیمارین همراه با کلرید کادمیوم (01/0>P) به طور معنی داری افزایش یافت. سیلیمارین به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی قادر است اثرات مخرب کلرید کادمیوم بر قطر هسته و تمامیت DNA اسپرم قوچ را مهار نماید.