مقدمه: مرگ نورون های حرکتی در کشت قطعات نخاع از نوع آپوپتوزیس می باشد و استرس اکسیداتیو می تواند یکی از مکانیسم های دخیل در این پدیده محسوب شود. سیلیمارین به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی قادر است استرس اکسیداتیو را مهار نماید. با توجه به اینکه فلاونوئید های آرتیشو منبع غنی از سیلیمارین می باشند هدف از این پژوهش بررسی اثر سیلیمارین و فلاونوئید های آرتیشو بر آپوپتوزیس نورون های حرکتی قطعات کشت شده نخاع موش بود. روش ها: نخاع سینه ای موش های سوری ماده بالغ به قطعات 500 میکرونی بریده و این قطعات به 4 گروه تقسیم شدند: 1- قطعات لحظه صفر که بلافاصله فیکس شدند. 2- قطعات گروه کنترل که حلال سیلیمارین و فلاونوئید ها را دریافت کردند. 3- قطعات تیمار شده با سیلیمارین (200 میکرو مولار) 4- قطعات تیمار شده با فلاونوئید های استخراج شده از آرتیشو (10 میکروگرم بر میلی لیتر). قطعات گروه 2 تا 4 به مدت 6 ساعت در محیط کشت نگه داری شدند. سپس قطعات کشت شده فیکس و پس از شستشو برش گیری شدند. جهت بررسی جنبه های مورفولوژیکی آپوپتوزیس از رنگ آمیزی هوخست و پروپیدیوم آیوداید استفاده شد. جهت ارزیابی پراکسیداسیون لیپید و ظرفیت کل آنتی اکسیدانی در قطعات نخاع به ترتیب از سنجش مالون دی آلدهید (MDA) و قدرت آنتی اکسیدانی/ احیا کنندگی آهن سه ظرفیتی (FRAP)استفاده شد. یافته ها: نورون های حرکتی قطعات نخاع کشت شده برای به مدت 6 ساعت مشخصات مورفولوژیکی آپوپتوزیس شامل چروکیدگی سلول، متراکم شدن هسته و کروماتین را در مقایسه با نورون های لحظه صفر نشان دادند. در این زمان، میزان MDA و FRAP در قطعات نخاع نسبت به قطعات لحظه صفر به ترتیب افزایش و کاهش یافت. استفاده از سیلیمارین و فلاونوئید های آرتیشو به طور جداگانه پس از 6 ساعت، نسبت به گروه کنترل، توانست جنبه های مورفولوژیکی آپوپتوزیس را در نورون های حرکتی به تأخیر بیندازند و میزانMDA قطعات نخاع را کاهش دهد. نتیجه گیری: سیلیمارین و فلاونوئیدهای آرتیشو با خاصیت آنتی اکسیدانی خود توانستند آپوپتوزیس نورون های حرکتی قطعات کشت شده نخاع موش های بالغ را مهار نمایند.
