چکیده تحلیل بلاغی اشعار عامیانه جنوب (با تکیه بر شروه‌ها) شعر عامیانه که بخش اعظمی از گسترۀ جغرافیایی کشور ما را در برمی‌گیرد، همچون آینه‌ای بازتاب دهندۀ اندیشه‌ها، زبان، نگرش‌ها، فرهنگ‌ها، آداب و رسوم، سیاست‌ها، دل مشغولی‌ها، مسائل اقتصادی، اجتماعی و... مردم نواحی مختلف است. این تحقیق می‌کوشد با دیدی زیبایی‌شناسانه به بررسی و تحلیل بلاغی گونه‌های مشهور و مختلف شعر عامیانه جنوب با تکیه بر شروه‌ها (دوبیتی‌ها) بپردازد تا از رهگذر این پژوهش به سبک‌شناسی و نقد بلاغی این ژانر ادبی نیز دست یابد. برای این کار ابتدا اشعار عامیانه جنوب، گونه‌شناسی شده، سپس با رویکرد بلاغی و زیبایی‌شناسانه دسته‌بندی و از لحاظ محتوایی تحلیل کیفی و کَمّی شده است. اشعار عامیانه به عنوان مواد پژوهش از میان منابع معتبر و مکتوب جنوب گردآوری شده است. برای این کار سعی شده منابعی انتخاب شود که نسبت به منابع دیگر همپوشانی لازم را داشته باشند؛ زیرا در منابع منظور، اشعار تکراری فراوانی وجود داشت. ساختار تحقیق حاضر بر اساس علوم، عناصر و آرایه‌های بلاغی و عوامل و اصول زیبایی‌ساز در شعرهای عامیانه جنوب شکل گرفته است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است و از نظر ابزار و میدان تحقیق براساس فیش برداری و اسناد کتابخانه‌ای است. مبنای مطالعات این پژوهش بر خوانش متن و تحلیل آن از طریق جستجو در نشانه‌ها و عناصر درون‌متنی استوار است. با بررسی 4581 قطعه شعر و شناخت 41 آرایه، نتایج این تحقیق در هر یک از مؤلفه‌ها(موسیقی و تصویر) و علوم بلاغی(بدیع و بیان) نشان می‌دهد که اگر چه اصول بلاغت سنتی در تأثیربخشی و ماندگاری اشعار عامیانه جنوب، به ویژه در موسیقی و تصویر، بیشترین نقش را ایفا می‌کند، ولی رد پای برخی مؤلفه‌ها و اصول بلاغت جدید نیز در این اشعار دیده می‌شود و بلاغت، علاوه بر محور افقی کلام، در محور عمودی آن‌ها نیز رعایت شده است. شاعران عامیانه‌سرای جنوب از سایر عناصر بلاغی بدیع و بیان، استفاده کرده‌اند. بحرهای «هزج و رمل» پرکاربردترین اوزان هستند و بخش عمده‌ای از موسیقی بیرونی این اشعار را می‌سازند. قافیه و ردیف با ویژگی‌ها و کارکردهای خاص خود همچون قافیه آزاد، بدیعی و ردیف‌های طولانی و آغازین و همچنین سایر ترجیع‌ها به غنای موسیقی کناری، کم می‌کنند. در علم بدیع آرایه‌های لفظی و معنوی بر اساس عوامل بسیاری مانند تکرار و توازن، تناسب، بزرگنمایی، غافلگیری، استدلال و دو یا چند بعدی بودن به زیبایی‌سازی شعرها پرداخته‌اند. در علم بیان علاوه بر کاربرد سایر عناصر و صورخیال ازجمله تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز، اسطوره، تمثیل و نماد برای خیال‌انگیزی اشعار، استفاده از عناصر فرهنگی در تصویرسازی منجر به خلق ایماژهایی شده که نشان می‌دهد اجزای آن از طبقات پایین جامعه گرفته شده، محصول تخیل خود شاعر و غیرتقلیدی است. کلیدواژه‌ها: شعر عامیانه، شروه، بلاغت، موسیقی، تصویر(بیان)، بدیع، جنوب.
