1403/03/01
فاطمه دست رنج

فاطمه دست رنج

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0001-8663-7114
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 57215010477
دانشکده: دانشکده علوم انسانی
نشانی: دانشگاه اراک، گروه الهیات (علوم قرآن وحدیث)
تلفن: 32777262

مشخصات پژوهش

عنوان
تطبیق نظام های تحلیل گفتمان بر نظریۀ وجوب و استحباب در تفسیر آیات الاحکام
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده
کلیدواژه‌ها
نظام های تحلیل گفتمان، وجوب، استحباب، آیات الاحکام
سال 1397
مجله پژوهش ديني
شناسه DOI
پژوهشگران فاطمه دست رنج ، علیرضا طبیبی

چکیده

آیات الاحکام، پایه و اساس استنباط های فقهی بوده و تفاوت در تفسیر این قبیل آیات، تغییر نوع حکم فقهی و به تبع آن عمل مکلّفین را به دنبال دارد. در گفتمان قرآنی، مطللوبیّت برخی اعمال در ساختارهایی بیان شده که حکم فقهی آن همزمان می تواند حمل بر وجوب و نیز استحباب شود. با توجه به ظرفیت هایی که تحلیل گفتمان و نظریه های این رویکرد برای تحلیل آیات الاحکام داراست مقالۀ حاضر، به شیوۀ تطبیقی و با مطالعۀ موردی، احکام مترتّب بر تفسیرهای مختلف آیۀ وصیّت را در قالب نظام های گفتمانی تبیین نموده و حکم وجوب آیه را منطبق بر نظام گفتمانی «هوشمند» و برنامه مدار می داند که، نظامی مبتنی بر شناخت و اهداف از پیش تعیین شده است و در این نظام، کنشگر طبق دستور، عمل می کند. حکم استحباب آیه نیز منطبق بر نظام گفتمان احساسی و گونۀ تنشی- عاطفی است. در نظام تحلیل گفتمان «احساسی» وجه عاطفی گفتمان و چگونگی تاثیر گذاری این نظام بر مخاطب در کنار وجه معرفتی آن اهمّیت بسزایی دارد.