آلاینده های هوا باعث تغییرات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و آناتومیکی زیادی در گیاهان می شوند. با اندازه گیری و بررسی این شاخص ها می توان میزان مقاومت و پایداری گیاهان را در برابر آلاینده های هوا مشخص نمود. پاسخ گیاهان به آلاینده ها تابع عوامل متعدد از جمله، فاصله آن ها از منبع، غلظت آلاینده، ژنوتیپ گیاه، دوره رشد، عوامل هواشناسی، وضعیت تغذیه گیاه و دیگر فاکتورهای محیطی می باشد.تحقیق حاضر بررسی اثرات آلاینده های هوای محدوده کارخانه آلومینیوم اراک بر شاخص های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و آناتومیکی اقاقیا، زبان گنجشک و عرعر می باشد. نمونه برداری برگ گیاهان محدوده کارخانه آلومینیوم (منطقه آلوده) و هفتاد قله (منطقه پاک) در سه تکرار به صورت تصادفی و از گیاهان تقریبا" همسن از نظر رویشی و از برگ های جوان در شهریورماه انجام شد. نتایج نشان داد اثر آلودگی هوا بر میزان نشت یون، پراکسیداسیون لیپید، سوپر اکسید دیسموتاز و سدیم در هر سه گیاه معنی دار نبود. تحت تأثیر آلودگی هوا پرولین،گایاکول پراکسیداز، پتاسیم و محتوای آب برگ اقاقیا و رنگیزه ها، پروتئین، گایاکول پراکسیداز، پتاسیم و فسفر زبان گنجشک و کاتالاز و گوگرد عرعر افزایش معنی داری نشان داد. آلودگی هوا بر میزان رنگیزه ها، پروتئین و کاتالاز اقاقیا، پرولین و کاتالاز زبان گنجشک و پرولین، پروتئین، گایاکول پراکسیداز و کلسیم عرعر اثر معنی داری نشان نداد. نتایج نشان داد تحت تأثیر آلودگی هوا میزان کلسیم اقاقیا، زبان گنجشک و پتاسیم و کربوهیدرات کل عرعر به طور معنی دار کاهش یافت. تحت تأثیر آلودگی هوا اندازه کرک سطح رویی و زیرین برگ اقاقیا، زبان گنجشک و سطح زیرین برگ عرعر افزایش معنی داری نشان داد ولی تراکم کرک سطح زیرین عرعر به طور معنی داری کاهش یافت. تراکم روزنه سطح زیرین برگ اقاقیا و زبان گنجشک کاهش و در عرعر افزایش معنی داری نشان داد. با توجه به نتایج حاصل از داده ها به نظر می رسد این گیاهان در برابر آلودگی هوای منطقه نسبتا" مقاوم هستند.
