علیرضا شایسته فر (مرحوم)

بررسی فونستیک عقرب های شهرستان کوهدشت سابقه و هدف: عقرب ها از شاخه بندپایان، زیرشاخه قلابداران، رده عنکبوتیان، زیررده Dromopoda و راسته اسکورپیونیدا بوده و از قدیمی ترین عنکبوتیان و حتی بندپایان می باشند. شهرستان کوهدشت در استان لرستان با آب و هوای معتدل کوهستانی یکی از مناطق مهم از نظر تنوع گونه های جانوری خصوصا عقرب می باشد. از طرفی با توجه به صعب العبور بودن منطقه و کمبود امکانات بهداشتی و پزشکی، شناخت گونه های عقرب، می تواند در سلامت مردم این دیار نقش مهمی را ایفا کند. مواد و روش ها: در این تحقیق 100 نمونه عقرب که عمدتا به روش صید شبانه با کمک چراغ قوه ماورابنفش، از ایستگاه های مشخص شده جمع آوری شده بودند، با استفاده از کلیدهای شناسایی مورد شناسایی قرار گرفتند و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 15 و آزمون های تک متغیره ANOVA و چندمتغیره PCA مورد مطالعات آماری قرار گرفتند. در این پژوهش همچنین به بررسی فراوانی باکتری Staphylococcus aureus بر روی تمام سطح بدن عقرب ها پرداخته شد و پس از آن به بررسی فراوانی ژن های SEA، SEB، SEC، SED، SEE، ETA، ETB، PVL، TSS و MecA در ایزوله های موردمطالعه پرداخته شد. نتایج و بحث: شش گونه Androctonus crassicauda، Compsobuthus matthiesseni، Hemiscorpius lepturus، Hottentotta saulcyi، Orthochirus iranus و Scorpio maurus شناسایی شدند که به استثنای دو گونه Hemiscorpius lepturus از خانواده Hemiscorpiidae و گونه Scorpio maurus از خانواده Scorpionidae بقیه گونه ها متعلق به Buthidae می باشند. آزمون ANOVA نشان داد که گونه های شناسایی شده در صفات طول مزوزوما، طول متازوما، طول کل بدن و فمور اختلاف معنی داری دارند (P≤0.05). آزمون PCA نشان داد از بین دو مولفه با 88 درصد کل واریانس مولفه اول با 60 درصد واریانس با صفاتی مانند طول پاتلا، طول کل بدن، طول شانه، طول متازوما، طول نیش، فمور، پدیپالپ، طول انگشت متحرک، طول مزوزوما، عرض بند سوم مزوزوم، طول انگشت ثابت، عرض کاراپاس، طول پروزوما و عرض پاتلا ارتباط معنی دار مثبت دارد. مؤلفه دوم با 28 درصد واریانس با صفات طول و عرض انگشت و ارتفاع پاتلا ارتباط معنی دار مثبت دارد. طبق نتایج PCR از تعداد پرایمرهای مورد استفاده در مجموع 33 باند تولید شد و بیشترین باند را پرایمر MecA (8 باند) و کمترین تعداد باند