علیرضا شایسته فر (مرحوم)

بررسی اکوفونستیک عقرب های منطقه قالی کوه از توابع شهرستان الیگودرز سابقه و هدف: عقرب به عنوان یکی از اولین جانورانی که از دریا به خشکی قدم نهاد، همیشه مورد توجه دانشمندان بوده است. قدیمی ترین فسیل کشف شده عقرب، به دوره سیلورین (420 میلیون سال پیش) تعلق دارد. در سال های اخیر به واسطه مشخص شدن تاثیر زهر عقرب در درمان بیماری هایی مانند سرطان و ام اس این جانور مورد توجه قرار گرفته است و توسط انسان برای استحصال زهر پرورش داده می شود. شهرستان الیگودرز به واسطه کوهستانی بودن و تنوع آب و هوایی و همچنین پوشش گیاهی متفاوت، یکی از مناطق مهم از نظر تنوع گونه های جانوری خصوصا عقرب می باشد. از طرفی با توجه به صعب العبور بودن منطقه و کمبود امکانات بهداشتی و پزشکی، شناخت گونه های عقرب، می تواند در سلامت مردم این دیار نقش مهمی را ایفا کند.مواد و روش ها: در این تحقیق در نهایت 105 نمونه عقرب که عمدتا به روش صید شبانه با کمک چراغ قوه ماورابنفش، از ایستگاه های مشخص شده جمع آوری شده بودند، با استفاده از کلیدهای شناسایی مورد شناسایی قرار گرفتند و سپس با استفاده از نرم افزار Spss نسخه 25 و آزمون های تک متغیره Independent T test، ANOVA و چندمتغیره DFA وPCA مورد مطالعات آماری قرار گرفتند.نتایج: شش گونه Hottentotta saulcyi،Androctonus crassicauda، Orthochirus zagrosensis، Mesobuthus eupeus،Compsobuthus matthiessenieوHottentotta lorestanus شناسایی شدند که همگی متعلق به خانواده Buthidae بودند. آزمون تک متغیره ANOVA نشان داد که بین 12 صفت اندازشی همه گونه های صید شده، اختلاف معنی دار (P-value کمتر از 05/0) وجود دارد. سپس برای کشف و بررسی الگوی تمایزات ریخت شناسی بین پنج جنس شناسایی شده، آزمون چند متغیره PCA انجام شد که نشان داد چهار مولفه اول استخراج شده از ماتریس همبستگی که بر اساس صفات اندازشی به دست آمده بود، بیشترین تاثیر را در واریانس کل داده ها بر عهده دارند. در ادامه صفاتی را به دست آوردیم که بیشترین تاثیر را بر چهار مولفه به دست آمده داشتند. جهت بررسی دقیق تر و اثبات صحت گروه بندی انجام شده آزمون تکمیلی آنالیز تشخیص تابع ممیزی((DFA را انجام دادیم، که منجر به استخراج پنج تابع معنی دار شد که حاکی از تغییرات و اختلاف بین جمعیت گونه های مورد بررسی داشت. تاثیراین توابع به خوبی بیانگر جدایی جن