علیرضا پسرکلو

گونه pseudodalmatina. R در جنگلهای پست حاشیه جنوبی دریای خزر پراکنش گسترده دارد. علیرغم این محدودهی پراکنش گسترده، جمعیتهای این قورباغههای قهوهای بومی بهجز تعدادی محدود، ازلحاظ ریختشناسی در مطالعات موردتوجه قرارنگرفتهاند. در این پژوهش با نمونهبرداری گسترده از کل محدوده پراکنش قورباغهی قهوهای جنگلهای هیرکانی به ارزیابی ساختار تغییرات جغرافیایی صفات در جمعیتها پرداخته شد. بدین منظور 53 نمونه جمعآوری و 13 صفت ریختی موردبررسی قرارگرفت. معناداری وجود دوریختی جنسی بین جمعیتهای قورباغهی هیرکانی به کمک آزمون آماری ANOVA و مقایسه تفاوت میانگینهای هر صفت بین دو جنس نر و ماده و همچنین آنالیز واریانس چندمتغییره (MANOVA (با مقایسه میانگین- های بردار صفات دو جنس موردبررسی قرارگرفت. الگوی ارتباطات فنتیکی بین جمعیتها به کمک آزمونهای ANOVA یکطرفه، تحلیل مؤلفه اصلی (PCA ،(تحلیل توابع ممیزی (DFA (و آنالیز خوشهبندی با الگوریتم UPGMA انجام شد. نتایج آزمون آماری ANOVA برای وجود دوریختی جنسی در گونه pseudodalmatina. R نشان داد که پنج صفت بین دو جنس بطور معنادار با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین آزمون MANOVA نیز بهطور معنادار وجود دوریختی جنسی را در گونه pseudodalmatina. R تأیید کرد (05/0≤P .(مطالعات ریختشناسی در سطح درونگونهای نشان داد که دستکم دو جمعیت اصلی از قورباغههای جنگلی (pseudodalmatina. R (یکی در شرق دریای خزر (لوه، بهشهر و ساری) و دیگری در غرب دریای خزر (سلمان شهر، لنگرود، رشت و آستارا) پراکنش دارند.