علی خدیوی

دسترسی به دانش مناسب از سطوح الگوهای تنوع ژنتیکی در جهت تدوین استراتژی های حفظت مؤثر و بهره برداری پایدار از منابع ژنتیکی، ضروری است. ارکید های خاکزی به صورت خودرو در برخی مناطق ایران رشد می کنند، ودرسال فقط یک غده تولید می کنند که جایگزین غده قدیمی می شود. ارکید های خاکزی زیستگاه محدودی دارند، وبه گونه های نادر تبدیل شد اند، تکثیر اندک و قیمت زیاد غده ها منجر به از بین رفتن زیستگاه ارکید ها شده است. هدف از این پژوهش تعیین روابط ژنتیکی بین 66 ژنوتیپ از 5 گونه ارکید دارویی ایران با استفاده از نشانگر IRAP می باشد.در این پژوهش از 13 آغازگر استفاده شد میزان کل قطعات تولید شده به وسیله ی کل آغازگر ها 473 قطعه بود، که هر 473 قطعه (100%) دارای چند شکلی بودند. میانگین محتوای اطلاعات چندشکلی(PIC) کل آغازگر ها برابر 14/. بود. و همچنین میانگین شاخص نشانگری (MI) و میانگین شاخص تفکیک پذیری آغازگر ها (Rp) به ترتیب برابر 11/5 و79/32به دست آمد. دندروگرام حاصل با استفاده از ضریب تشابه دایس و الگوریتم UPGMA، ژنوتیپ ها را به 8گروه تقسیم بندی کرد، و تجزیه به مختصات اصلی افراد مورد بررسی را در 6 گروه قرارداد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که واریانس درون جمعیتی کمتر از واریانس بین جمعیتی است. ارزیابی فاصله ژنتیکی جمعیت ها نشان داد که بیشترین فاصله ژنتیکی مربوط به گونهAnacamptis coriophora از شهرستان جوانرود با گونه Ophrys schulzei از شهرستان پاوه با 264/. و کمترین فاصله ژنتیکی مربوط به گونه Dactylorhiza umbrosa از روستای افراسیاب شهرستان دیواندره با گونه Dactylorhiza umbrosa جمعیت B از روستای بست شهرستان دیواندره با 34/. از هم فاصله داشتند. در نهایت ساختار جمعیت ژنوتیپ ها با نرم افزار Structure محاسبه گردید که جمعیت ها به 9 زیر جمعیت تقسیم بندی شد. آغازگر های IRAP تعداد زیادی قطعه چند شکل تولید کردن، که در مطالعات بررسی تنوع ژنتیکی ارکید ها می تواند مفید واقع شود.